«Динамо» (Тбилиси) — «Спартак» (Москва) 2:1 (0:1)
Чемпионат СССР 1985 года. Высшая лига. Матч № 24.
3 сентября 1985 года. Тбилиси. Стадион «Динамо» им. В.И.Ленина. Ясно, 31 градус. 42500 зрителей.
Судьи: Г.Голиков, Т.Безубяк, А.Румянцев (все — Ленинград).
«Динамо»: Габелия, Микаберидзе, Чивадзе (к), Махарадзе, Арзиани (Чкареули, 46), Какилашвили, Сванадзе, Сулаквелидзе, Гурули, Цаава (Месхи, 65), Челебадзе.
«Спартак»: Дасаев (к), Сочнов, Б.Кузнецов, Новиков, Бубнов, Шавло, Е.Кузнецов, Морозов, Гаврилов (Капустин, 65), Черенков, Рудаков (Сидоров, 56).
Голы:
0:1 Новиков — 13
1:1 Цаава — 55
2:1 Чивадзе — 81
Предупреждение: Гурули.
ОТЧЕТЫ ПРЕССЫ:
Газета «Советский спорт» (Москва) от 4 сентября 1985 года:
ТБИЛИСИ.
«Динамо» (Тбилиси) — «Спартак» (Москва). 2:1 (0:1).
Стадион «Динамо» имени В. И. Ленина. 3 сентября. Ясно. 31 градус. 42 500 зрителей.
Судьи Г. Галиков, Т. Безубяк, Л. Румянцев (все — Ленинград).
«Динамо»: Габелия, Микаберидзе, Чивадзе, Махарадзе, Арзиани (Чкареули, 46), Какилашвили, Сванадзе, Сулаквелидзе, Гурули, Цаава (Месхи, 65), Челебадзе.
«Спартак»: Дасаев, Сочнов, Б. Кузнецов. Новиков, Бубнов, Шавло, Е. Кузнецов, Морозов, Гаврилов (Капустин, 65), Черенков, Рудаков (Сидоров, 56).
Голы: Новиков (13), Цаава (55), Чивадзе, 81).
Предупрежден Гурули.
Дублеры — 6:5. Голы у «Динамо» — Шенгелия (2), Месхи (2), Бараташвили, Жордания; у «Спартака» — Русяев (2), В. Шарапов (2), О. Шарапов.
К этому матчу динамовцев готовил новый старший тренер Н. Ахалкаци, принявший команду после крупного поражения в предыдущем туре.
Различие в характере действии сторон бросалось в глаза: спартаковцы продвигались вперед с помощью «стенок» и несложных комбинации, динамовцы пытались чаще действовать индивидуально. Исключение составлял лишь выдвинутый в центр атаки Челебадзе, аккуратно подыгрывавший партнерам. Именно с его передачи Цаава и забил ответный гол. А москвичи открыли счет после того, как Е. Кузнецов, пройдя по флангу, сделал прострельную передачу, на которую раньше всех поспел Новиков.
Выйдя вперед, «Спартак» повел игру размеренную, небыструю, а динамовцы, наоборот, отыграв пропущенный гол, заметно активизировались и приложили много сил для достижения победы. Их усилия увенчались успехом. Тбилисцы, разыграв штрафной метрах в 20 против ворот, откинули мяч влево Чивадзе, и тот точно пробил в нижний угол.
С таким воодушевлением динамовцы Тбилиси давно не играли.
Г. Акопов.
Газета «ლელო» («Лело», Тбилиси) от 4 сентября 1985 года:
სახეცვლილება გუნდისა.
თბილისი. ვ. ი. ლენინის სახელობის “დინამოს” სტადიონი. 3 სექტემბერი.
“დინამო” (თბილისი) – “სპარტაკი” (მოსკოვი) 2:1.
“დინამო”: გაბელია, მიქაბერიძე, ჩივაძე, მახარაძე, არზიანი, კაკილაშვილი, სვანაძე, სულაქველიძე, გურული, ცაავა, ჩელებაძე.
“სპარტაკი”: დასაევი, სოჩნოვი, ბ. კუზნეცოვი, ნოვიკოვი, ბუბნოვი, შავლო, ე. კუზნეცოვი, მოროზოვი, გავრილოვი, ჩერენკოვი, რუდაკოვი.
მე–13 წთ. ნოვიკოვი, 55–ე წთ. ცაავა, 81–ე წთ. ჩივაძე.
46–ე წთ. არზიანის ნაცვლად – ჩქარეული, 65–ე წთ. ცაავას ნაცვლად – მესხი, გავრილოვის ნაცვლად – კაპუსტინი, 75–ე წთ. რუდაკოვის ნაცვლად – სიდოროვი.
მსაჯი: გერმან გოლიკოვი (ლენინგრადი).
გააფრთხილეს გურული.
კარში დარტყმა – 10:7 (3:4), ზუსტი დარტყმა – 4:3 (2:2), საჯარიმო მოედნიდან – 7:34 (1:2).
კუთხური – 7:2 (2:0).
დაჯარიმდნენ: თბილისელები – 6 :1), მოსკოველები 10 (7).
არ მინდა, ამ საფეხბურთო წერილის სათაური პირდაპირ, ისე გამიგონ, თითქოს თბილისის “დინამო” მართლა ძირფესვიანად შეიცვალა, თითქოს გუშინდელმა სუსტმა გუნდმა დღეს ძლიერთა შორის დაიმკვიდრა ადგილი, თითქოს საფიქრებელი აღარაფერია – ქართული ფეხბურთის ფლაგმანი თავისთავად და თანაც საკმაოდ მალე მიაღწევს მიზანს.
მართლაც არ მინდა ასე გამიგონ, რადგან, სხვა თუ არაფერი, ამგვარი პოზიცია გაუფასურება იქნებოდა იმ წარმოუდგენლად რთული საქმიანობისა, რაც უეჭველად ახლავს გუნდის აღმასვლის ნებისმიერ მცდელობასაც კი.
ეს ყველაფერი ალბათ გასაგებია, მაგრამ გუშინდელი მატჩის შემდეგ ძალიან მეეჭვება, რომ სტადიონზე მოსულმა გულშემატკივართა უმრავლესობამ ერთხელ მაინც არ გაიფიქრა: დღეს მინდორზე სულ სხვა თბილისის “დინამოაო”.
რა თქმა უნდა, ეს “სხვა თბილისის “დინამო” სულაც არ ნიშნავს საფეხბურთო ძალის ერთბაშად მომატებას, მაგრამ ერთი კი არის – თბილისელები მოსკოვის “სპარტაკთან” მატჩში სულ სხვანაირად თამაშობდნენ. ამ სხვანაირად თამაშში სამ მომენტს გამოვყოფდი. თუმცა ჯერ მატჩზე: თამაში, ერთი შეხედვით, უხალისოდაც კი დაიწყო – არც ერთი მეტოქე არ ცდილობდა ბრძოლის გამწვავებას. მატჩის პირველმა წუთებმა ისეთი შთაბეჭდილება დატოვა, რომ მასპინძლები გვარიანად უფრთხოდნენ მოწინააღმდეგეს, მოსკოველები კი მაინცდამაინც არ ჩქარობდნენ თავიანთ უპირატესობის რეალიზებას (თვითდაჯერება სპორტში ერთობ თვალშისაცემია. აი, ასეთი თვალშისაცემი იყო თითოეული სპარტაკელის რწმენა საკუთარი თავისა და გუნდისა). ცხადია, ძნელია ასეთ გუნდთან გამკლავება, თუმცა, ქართველ გულშემატკივართა სასიხარულოდ, თბილისის “დინამოს” სწორედ ეს განზრახვა ედო გულში. ბუნებრივია, მეთორმეტე წუთიდან მოყოლებული, მას შემდეგ, რაც მასპინძლებმა სახიფათოდ შეუტიეს მოსკოველებს, კაცი ვერ იტყოდა, რით დასრულდებოდა ეს სახიფათო დუელი. ეს კი არის, “სპარტაკს”, ეტყობა, არ ესიამოვნა თბილისელთა აქტიურობა და თვითონვე გადავიდა შეტევაზე. მარჯვენა ფლანგიდან ჩამოწოდებულ ბურთს ნოვიკოვმა თავური დარტყმით ზუსტი მისამართი მოუძებნა – 1:0.
წუთის შემდეგ თვითონ ნოვიკოვი შეიჭრა უმეთვალყურეოდ დატოვებულ მარჯვენა ფლანგზე და ისევ სახიფათოდ ჩამოაწოდა. გადის ცოტა ხანი და ახლა რუდაკოვს ეძლევა საშუალება ისევ მარჯვენა ფლანგიდან შეუტიოს თბილისელთა კარს. საბედნიეროდ, ბურთი ძელს მოხვდა.
აი, აქ ზემოთ ხსენებული სამი მომენტიდან ერთზე შევჩერდები. ფეხბურთში ძალზე ხშირად ყველაფერს ტაქტიკური უპირატესობა, ანდა პირიქით – ტაქტიკური შეცდომა წყვეტს. არზიანის თამაში გარეგნულად, შესაძლოა, ეფექტურიც იყო, მაგრამ იგი რამდენჯერმე მოჰყვა სპარტაკელთა დაგებულ მახეში, მოსკოველები მარჯვენა ფლანგზე პასიური თამაშით ადუნებდნენ თბილისელთა განაპირა მცველის ყურადღებას, მერე კი უცბად ცვლიდნენ შეტევის მიმართულებას, სწორედ მაშინ, როცა ეს ზონა დაუცველი იყო. არზიანის შეცვლა, რა თქმა უნდა, ამ კონკრეტულ მატჩში გამართლებულიც იყო და გუნდის სხვანაირად თამაშის ერთ–ერთ წინაპირობადაც იქცა.
დაიწყო მეორე ტაიმი და ნათელი გახდა, რომ “სპარტაკი” თავის თამაშს ვეღარ აჩვენებდა. ბურთის დაკარგვისთანავე ყველა თბილისელი ფეხბურთელი იქვე ებმება ორთაბრძოლაში – მოსკოველთა პასებმა სიზუსტე დაკარგა, გაუფერულდა კომბინაციები. შედეგად “დინამომ” დიდ უპირატესობას მიაღწია და მალე ამ უპირატესობამ მატერიალური ასახვაც ჰპოვა – 55–ე წუთზე მიქაბერიძე–ჩელებაძე–ცაავას კომბინაცია მოსკოველთა კარში გატანილი გოლით დასრულდა. ცხადია, დიდი ენერგია წაიღო ამ პრესინგმა, მაგრამ საზღაურიც წონადი გამოდგა. ესეც გუნდის სახეცვლილების მეორე ნიშანი.
მართალია, გუშინდელ შეხვედრაში მასპინძლებს ფლანგური შეტევები მაინცდამაინც არ გამოუვიდათ, მაგრამ იმან, რასაც თბილისელები ახერხებდნენ ცენტრში, სრულად აანაზღაურა ეს დანაკლისი. ჩელებაძის კარგ თამაშს შეიძლება ბევრი ელოდა, მაგრამ გუნდში ხელმეორედ მობრუნებული ფორვარდი თუ ასე ბრწყინვალედ ითამაშებდა, ალბათ ვერავინ წარმოიდგენდა. მიუხედავად იმისა, რომ “დინამოს” ცენტრალურ თავდამსხმელს აჩრდილივით დაჰყვებოდა ბუბნოვი, ჩელებაძე, ერთთავად იგებდა საჰაერო ბრძოლასაც და თბილისელთა იერიშების ნამდვილი სულისჩამდგმელიც იყო. ცენტრალური თავდამსხმელი პასების გამანაწილებელი – ესეც შეიძლება ითქვას, რომ სიახლეა, რადგან ზაურ კალოევის შემდეგ, თუ არ ვცდები, თბილისის “დინამოში” ამგვარი ფუნქცია აღარავის დაჰკისრებია.
თამაში თბილისელთა კარნახით გრძელდება. ასეთ ვითარებაში მასპინძლებს, ბუნებრივია, ხელს არ აძლევთ ფრე და 81–ე წუთზე საჯარიმო დარტყმის გათამაშების შემდეგ ალექსანდრე ჩივაძემ წერტილი დაუსვა გუნდის ლტოლვას – მოსკოველთა კარში გამარჯვების გოლი გაიტანა.
ირაკლი ბერიაშვილი.
Газета «Заря Востока» (Тбилиси) от 4 сентября 1985 года:
ВЫИГРАЛИ У «СПАРТАКА».
Давно не играли на своём поле в чемпионате СССР по футболу динамовцы Тбилиси. За это время команду возглавил новый старший тренер Нодар Ахалкаци. Вчера наша команда под его руководством проводила очередной матч всесоюзного чемпионата. Соперник у неё был весьма сильный и опытный — московский «Спартак», являющийся одним из лидеров первенства и реально претендующий на звание чемпиона.
Но это не смутило хозяев поля. Не смутило их даже то, что на 13-й минуте Сергей Новиков точным ударом головой открыл счёт — 1:0. После этого преимущество перешло к гостям, полузащитники которых овладели центром поля и активно помогали своим форвардам. Москвичи могли даже увеличить счёт. Но удар Рудакова отразила штанга.
Однако во второй половине игры роли на поле переменились. Вперёд пошли динамовцы. На 55-й минуте они разыграли красивую комбинацию, Челебадзе чётким пасом вывел на ударную позицию Цаава, который сравнял результат — 1:1. На поле завязалась упорная борьба, в которой преимущество в физической подготовке оказалось на стороне динамовцев. За 10 минут до финального свистка они хорошо разыграли штрафной, и Чивадзе забил победный мяч в ворота Дасаева — 2:1. Тбилисцы получили балл в борьбе за приз «За волю к победе».
…
Газета «Молодежь Грузии» (Тбилиси) от 5 сентября 1985 года:
ПОБЕДА НАД ЛИДЕРОМ.
Динамовцы Тбилиси 3 сентября одержали важную победу над московским «Спартаком».
Значение этого успеха, прежде всего, состоит в том, что он, вероятно, поможет динамовцам перестроиться психологически, по-новому взглянуть на свои возможности. Игра, которую они показали во втором тайме матча с одним из лидеров чемпионата, заставила вспомнить о тех временах, когда тбилисское «Динамо» редко уходило с поля без победы. Такая ассоциация тем более была не случайной, что к отчётному поединку команду готовил заслуженный тренер СССР Нодар Ахалкаци, вновь назначенный старшим тренером «Динамо». Думается, что возвращение в команду специалиста, с именем которого связаны наиболее крупные в истории динамовского коллектива достижения, и победа над «Спартаком» — совпадение не случайное, как хочется верить и в то, что для динамовцев, которых давно уже не провожали трибуны с таким воодушевлением, быть может, настал переломный момент в долго продолжавшемся поиске возможностей улучшения игры.
Показательно, что динамовцы сумели завладеть инициативой с первых минут. Попытки пройти к воротам гостей, однако, успеха не имели, поскольку мяч очень часто терялся вследствие неточных передач, спешки и излишней суетливости. Более того, счёт открыл «Спартак», сыграв на 13-й минуте предельно просто и с хрестоматийной ясностью: рейд Е. Кузнецова справа завершился нацеленной подачей, и Новиков точно пробил головой с близкого расстояния.
В первом тайме мы обратили внимание на настойчивые попытки тбилисцев пробить оборону «Спартака» через центр. Эта тактика «сработала» во втором тайме, когда удалось исполнение быстрой трёхходовки — Чкареули, Челебадзе и Цаава. Челебадзе. опекаемый плотно и внимательно, безупречно вывел на удар Цаава. и тот с близкого расстояния заставил капитулировать Дасаева — 1:1.
Динамовцы чаще пользовались острыми пасами, намного быстрее, чем обычно, переходили середину поля, взвинтили темп и поддерживали его до самого конца игры. После перерыва с первых минут они применили мощный прессинг, лишили «Спартак» возможности вести комбинационную, ансамблевую игру и заслуженно выиграли, забив ещё один гол со штрафного, назначенного на 81-й минуте за снос Гурули. Удар Чивадзе пришёлся в левый от вратаря угол — 2:1.
Вновь у динамовцев отлично играл вратарь Габелия. Кроме него и Чивадзе, хотелось бы отметить Челебадзе, его целеустремлённые действия в день повторного дебюта в «Динамо».
Тбилисцы провели матч в следующем составе: Габелия, Микаберидзе, Чивадзе, Махарадзе, Арзиани (Чкареули), Какилашвили, Сванадзе, Сулаквелидзе, Гурули, Цаава (Месхи), Челебадзе.
…
Н. ЛЕОНИДЗЕ.