«Динамо» (Тбилиси) — «Тоттенхэм Хотспур» (Лондон, Англия) 1:1 (0:1)
Кубок УЕФА 1973/74 годов. 1/8 финала. 1-й матч.
28 ноября 1973 года. 18-00. Тбилиси. Стадион «Локомотив». 35000 зрителей.
Судьи: Ф.Верер, А.Сьеж, Н.Ферейдон (все — Австрия).
«Динамо»: Гогия, Дзодзуашвили, Кантеладзе, Хурцилава (к), Челидзе, Эбралидзе (Церетели, 69), М.Мачаидзе, Асатиани, Кипиани, Г.Нодия, Л.Нодия.
«Тоттенхэм»: Дженнингс, Эванс, Кноулз, Пратт, Ингланд, Биал, Нейлор, Перримен, Чиверс, Питерс (к), Коатс.
Голы:
0:1 Коатс — 26
1:1 Асатиани — 71
ОТЧЕТЫ ПРЕССЫ:
Газета «Советский спорт» (Москва) от 29 ноября 1973 года:
КУБОК УЕФА, «ДИНАМО» (ТБИЛИСИ) — «ТОТТЕНХЭМ» (ЛОНДОН) — 1:1.
«Динамо» (Тбилиси): Гогия, Дзодзуашвили, Кантеладзе, Хурцилава, Челидзе, Эбралидзе (Церетели, 69), Мачаидзе, Асатиани, Кипиани, Г. Нодия, Л. Нодия.
«Тоттенхэм»: Дженнингс, Эванс, Ноулс, Пратт, Ингленд, Билл, Нейлор, Перримэн, Чиверc, Питере, Коутс.
Судьи: Ф. Верер, А. Зиги и Я. Ферейдун (все — Австрия).
Такой матч обидно заканчивать вничью. Конечно, для тбилисцев. Кто спорит, англичане — великолепная команда, хорошо организованная, высокотехничная, умело играющая в обороне и на контратаках. И все же тбилисцы сумели подобрать к ней ключи. Случилось это, правда, после того, как они пропустили гол.
Над игроками тбилисского «Динамо» безусловно довлел высокий международный авторитет «Тоттенхэма». С почтением произносились имена Питерса, Чиверса, Ингленда и других звезд британского футбола. Все они действительно умеют хорошо играть. Но неожиданно главным действующим лицом в команде гостей оказался малоизвестный нашей футбольной публике игрок Коутс. У него на спине был номер «11» и действовал он вроде бы в средней линии, однако на протяжении всего матча Коутса можно было видеть во всех уголках поля — в атаке и обороне, выполняющим точные передачи, отражающим прорывы соперника, наносящим удары по воротам. Можно только поражаться энергии этого футболиста.
На действиях хозяев поля сказалось, конечно, и то, что наш чемпионат давно уже закончился и у многих футболистов не было достаточной игровой практики. На это, кстати, сетовал после матча лучший бомбардир тбилисцев Г. Нодия. «В другое время, — сказал он, — наверняка бы забил гол с той позиции, что у меня была во втором тайме. Но не чувствовал в этот момент себя уверенным»…
Англичане с самого начала делали все, чтобы перевести игру в медленное русло. Они неторопливо разыгрывали мяч, выискивая бреши в обороне тбилисцев. Однажды им едва не удалось забить гол. Защитник Эванс со штрафного навесил мяч, и Чиверс головой срезал его в самый угол. Однако великолепно отреагировал Гогия. Тбилисцы же в эти минуты нервничали, злоупотребляли индивидуальной игрой и навесами, принимать которые англичане большие мастера.
А на 26-й минуте гости вышли вперед. Тбилисцы потеряли мяч в центре поля. Последовала длинная безадресная передача в их штрафную. За безнадежно, казалось, утерянным мячом рванулся Чиверс, догнал его, отбросил назад Перримэну, тот вернул мяч Чиверсу, тот сделал передачу назад, и набежавший Коутс метров с 18 пробил неотразимо.
Тбилисцы явно приуныли. Они на какой-то момент совсем замедлили игру, но все же нашли в себе силы оправиться от удара. И вот тут-то на ворота англичан обрушился шквал атак. Хозяева поля наконец прибавили в скорости, смело шли на обводку и не задерживались с передачами. Красивую комбинацию разыграли Асатиани, Г. Нодия и Эбралидзе. Полузащитник тбилисцев оказался в выгодной ситуации, но вездесущий Коутс в последний момент выбил у него мяч из-под ног. А на 33-Й минуте Кипиани упустил стопроцентную возможность забить гол. Он все сделал великолепно. Получил мяч, обвел в штрафной площади защитника, оказался с глазу на глаз с вратарем, но вот пробил мимо. Не менее хороший момент был у Эбралидзе. Он принял передачу Мачаидзе и бил с лёта метров с 14. Однако его удар принял на себя Нейлор, которому пришлось даже оказывать медицинскую помощь. И еще одну неплохую возможность забить гол упустил Асатиани.
Второй тайм тбилисцы начали так нее, как закончили первый. Однако великолепно проявил себя вратарь гостей Дженнингс. Он парировал прекрасные удары Мачаидзе и Хурцилавы. А на 55-й минуте случился тот момент, о котором вспоминал Г. Нодия. Асатиани вывел его на прекрасную позицию для удара, прямо против ворот. Все вроде сделал правильно центрфорвард тбилисцев — пробил низом мимо вратаря, но… и мимо ворот. Хозяева подают несколько угловых. Во время одного из них уже Мачаидзе упускает верный шанс, нанеся метров с 12 неверный удар.
На 69-й минуте тбилисцы выпускают на поле вместо Эбралидзе четвертого нападающего — Церетели. И через две минуты забивают гол. Кипиани слева делает нацеленную передачу в штрафную на Асатиани. Тот в хорошей позиции бьет и попадает в ногу защитнику, однако мяч вновь отскакивает к Асатиани — теперь уже тбилисец точен. 1:1.
Может быть, удастся забить победный гол? Но сил остается не так уж много. Англичане все чаще и чаще перехватывают мячи, уверенно контролируют середину поля к опасно контратакуют. Дважды Чиверс упускает выгодные моменты, почти в одиночестве прорываясь к воротам тбилисского «Динамо». И вот свисток судьи возвещает о том, что игра окончена.
Да, «Тоттенхэм» хорошая команда европейского класса. В этом мы лишний раз убедились. Но играть против нее можно и добиться успеха можно, в чем тоже можно было убедиться во время матча. Может быть, тбилисцам не хватило опыта встреч с британскими клубами. Теперь, приобретя его, они, будем надеяться, более уверенно сыграют в Лондоне.
О. КУЧЕРЕНКО (Наш. спец. корр.). ТБИЛИСИ.
Газета «ლელო» («Лело», Тбилиси) от 1 декабря 1973 года:
12 დეკემბრის მოლოდინში.
თბილისის “ლოკომოტივის” სტადიონი. 28 ნოემბერი.
“დინამო” (თბილისი) – “ტოტენჰემი ჰოტსპური” (ლონდონი), 1:1 (0:1)
“დინამო”: გოგია, ძოძუაშვილი, კანთელაძე, ხურცილავა, ჭელიძე, ებრალიძე (წერეთელი), მ. მაჩაიძე, ასათიანი, ყიფიანი, გ. ნოდია, ლ. ნოდია.
“ტოტენჰემი”: ჯენინგსი, ევანსი, ნოულსი, პრატი, ინგლენდი, ბილი, ნეილორი, ჰერიმენი, ჩივერსი, ჰიტერსი, კოუტსი.
მსაჯი ფოგერერი (ავსტრია).
მატჩის წინ როცა ინგლისელ მწვრთნელებთან და ფეხბურთელებთან გვქონდა საუბარი, გაოცებით და რა თქმა უნდა, წყენითაც ვისმენდით მათ პასუხებს თბილისის “დინამოზე”, “ტოტენჰემი” წმინდა პროფესიული გუნდია, ათასგვარი საერთაშორისო ოფიციალურ თუ არაოფიციალურ შეჯიბრებაში მონაწილეობს, მოვლილი აქვს ცა და ქვეყანა და მისი წარმომადგენლები უეფა-ს თასის უკიდურესად საპასუხისმგებლო მერვედფინალის წინ აცხადებენ – მეტოქეს არ ვიცნობთო. თვით უფროსმა მწვრთნელმა ბ. ნიკოლსონმაც კი საერთო ფრაზებით, მხოლოდ კონტურულად გამოხატა თავისი ნაცნობობა მომავალ მეტოქესთან, თუმცა იგი ადრე ლონდონშიც ჰყავდა ნახული, და ძალზე გაკვირვებული დარჩა თბილისში მზე და თბილი ამინდი რომ დახვდა.
რა არის ეს? მეტოქის შეგნებული დეზინფორმაცია მისი შეცდომაში შეყვანის მიზნით, თუ მართლა არ ცოდნა იმისა, რომ თბილისის “დინამო” ერთ-ერთი უძლიერესი გუნდია საბჭოთა კავშირში, რომ მისი საუკეთესო მოთამაშეები ეროვნული ნაკრების წამყვან ბირთვს წარმოადგენენ და ცნობილი არიან საერთაშორისო ფეხბურთში თუნდაც იმით, რომ მსოფლიო ჩემპიონატების სისტემატური მონაწილეები არიან. არც ის იცოდნენ, რომ ამ ზაფხულს თბილისის “დინამომ” ესპანეთში გამართულ სწორედ იმ დიდ საერთაშორისო ტურნირში მოიპოვა გამარჯვება, სადაც ინგლისური ფეხბურთის ერთ-ერთმა აღიარებულმა ლიდერმა “დერბი ქაუნთიმ” განიცადა მარცხი? რაღაც არ გვჯერა ეს.
სამაგიეროდ ჩვენ კარგად ვიცნობთ “ტოტენჰემს” ვიცით, რომ იგი მრავალი ტიტულის მფლობელია: იგი ინგლისის ჩემპიონი, თასის მფლობელი, “დუბლიც” გაუკეთებია, მოუპოვებია თასების მფლობელთა თასი, უეფა-ს თასი და ა. შ. გუნდის შემადგენლობა შეშურდება მსოფლიოს რომელიც გნებავთ პროფესიულ კლუბს და თუ იგი ახლა ინგლისის ჩემპიონატში მისთვის შეუფერებელ ადგილზეა, ამან შეცდომაში არ უნდა შეგვიყვანოს არავინ. იქ გუნდის ადგილი გათამაშების რომელიმე ეტაპზე ყოველთვის არ გამოხატავს ძალთა ნამდვილ შეფარდებასა და ხშირად დამოკიდებულია კონკრეტულად შექმნილ კონიუნქტურაზე, ცვალებად ვითარებაზე. ამას გარდა, ისიც ვიცოდით, რომ ლონდონელები “შინაურ” წარუმატებლობათა კომპენსაციას აუცილებლად შეეცდებიან ისეთ სერიოზულ ტურნირში, როგორიცაა უეფა-ს თასი.
ნათქვამის საილუსტრაციოა ის ფაქტი, რომ, ტოტენჰემმა” მერვედფინალამდე 4 მატჩში 14 ბურთი გაუტანა შვეიცარიისა და შოტლანდიის ძლიერ გუნდებს – “გრანსხოჰერესს” და “აბერდინს”.
სწორედ ინგლისური ფეხბურთის კარგი ცოდნით იყო გამოწვეული ის უდიდესი ინტერესი, რომელიც გამოიჩინეს ჩვენმა გულშემატკივრებმა განვლილი მატჩის მიმართ.
მართალია თამაშის შედეგით უკმაყოფილონი დავრჩით, ვინაიდან “ტოტენჰემი” აშკარად გადაურჩა დამარცხებას, შეიძლება, საკმაოდ სოლიდური ანგარიშითაც, მაგრამ, თვით მატჩი, მისი სპორტული, საშემსრულებლო დონე, სანახაობითი მხარე და უკიდურესად მაღალი დაძაბულობა, ყოველმხრივ შეეფარდება უეფა-ს მერვედფინალის მაღალ რანგს.
ყოველ შემთხვევაში, მართალი იყო ბ. ნიკოლსონი, რომელმაც თამაშის მერე განაცხადა – დიდი ხანია ჩემს გუნდს ასეთი განსაცდელი არ გადაუტანიაო.
მატჩი დაიწუო ძოძუაშვილის გარღვევით და სტუმრების კართან შექმნილი კრიტიკული მომენტით. რამდენიმე წუთის განმავლობაში დინამოელები არ მოსცილებიან მოწინააღმდეგის საჯარიმო მოედანს, შეტევა განსაკუთრებით კარგად ვითარდებოდა ფლანგებიდან, სადაც ყიფიანი და ლ. ნოდია დრიბლინგით უგდებდნენ ბრძოლას ევანსს და ნოულსს, მაგრამ დრიბლინგს დრო სჭირდება, ეს დრო კი ინგლისელებს სავსებით ყოფნიდათ კარის წინ ცენტრალური ზონის გადასაკვეთად, სადაც 4-5 მოთამაშე სისტემატურად ჩამოდიოდა ხიფათის სალიკვიდაციოდ, დაცვის ცენტრალურ ზონაში ასეთი კონცენტრაციისას ძნელია გზის მოძებნა კარისკენ, მაგრამ არც მცველთათვისაა ბრძოლა იოლი, ვინაიდან მცირე შეცდომას ან შეუთანხმებლობას შეუძლია გამოიწვიოს სიძნელეები მეკარისათვის, ურთიერთდაზღვევის პრინციპების დარღვევა. ლონდონელები კი დაცვაში თამაშის ნამდვილი ოსტატები აღმოჩნდნენ არც ერთი შეცდომა, არავითარი ლაფსუსი.
ყველამ ზედმიწევნით იცოდა თავისი საქმე, ორი მცველი ერთად არ ამხტარა ბურთზე, არ შეუშლია ხელი ერთმანეთისთვის, არ დაურღვევია სინქრონულობა.
აქ, ჩვენი აზრით დინამოელებმა არასწორი ტაქტიკური გზა აირჩიეს და ტრაფარეტზე გადავიდნენ, რომელიც მეტოქისთვის აღმოჩნდა ხელსაყრელი. თითქმის ყოველი ფლანგური გარღვევა თუ შუა მინდვრიდან წამოწყებული კომბინაცია მთავრდებოდა კარის წინ დაკიდებული მაღალი ბურთით, ამ სიტუაციაში კი ინგლისელები თავს ისე გრძნობდნენ, როგორც თევზი წყალში. ყოველ მოწოდებას ისინი დამაჯერებლად იგერიებდნენ და არა სხვათაშორისად, არამედ ზუსტად, პარტნიორის მიმართულებით.
შემდეგ იწყებოდა ორგანიზებული, კარგად მოფიქრებული კონტრშეტევა, რომელიც შორეული გადაცემების მეოხებით სწრაფად აღწევდა თბილისელთა საჯარიმო მოედანს.
როცა ამგვარი საშუალებებით არ მოხერხდა მოპირდაპირე დაცვის დაძლევა, თბილისლებმა შორი მანძილიდან სცადეს კარის აღება. ზოგიერი ასეთი მანევრი ნაჩქარევი და მოუმზადებელი აღმოჩნდა, მაგრამ ყიფიანის ხურცილავას, მაჩაიძის, ასათიანის დარტყმები ისეთი სახიფათო იყო, რომ “ტოტენჰემი” გოლსა გადაურჩა მხოლოდ მეკარე ჯენინგსის უმაღლესი ოსტატობის წყალობით. მხოლოდ – ვამბობთ იმიტომ, რომ ჯენინსიგმა ამ მატჩში ბრწყინვალე თამაში აჩვენა, რამოდენიმე წარმოუდგენლად ძნელი ბურთი აიღო და ინგლისელები თბილისში აღებულ თავიანთ 1 ქულას უპირველეს ყოვლისა სწორედ მას უნდა უმადლოდნენ, თუმცა ორჯერ ჯენინსიგიც კი უძლური იყო მოემოქმედა რამე, როცა მის წინ 28-ე წუთზე ყიფიანი და მე-40 წუთზე ასათიანი აღმოჩნდნენ ერთი-ერთზე. სტუმრებს ვერ უშველიდა ვერაფერი, ყიფიანს და ასათიანს რომ ზუსტად დაერტყათ კარში, მაგრამ ერთმაც და მეორემაც იჩქარეს და ფაქტიურად 2 ნაღდი გოლი აჩუქეს ლონდონელებს, საჩუქარი მართლაც რომ ძვირფასი იყო.
ჯენინგსის გარდა “ტოტენჰემს” ჰყავდა კიდევ ერთი მოთამაშე, რომელიც მკვეთრად გამოირჩეოდა სხვებს შორის. ეს იყო კოუსტი. #11 მის მაისურზე სულაც არ გამოხატავდა ამ პირველხარისხოვანი ფეხბურთელის ფუნქციებს, კოუტსს ნახავდით ყველგან, დაცვაშიც, შეტევაშიც, შუა მინდორშიც, ფლანგზეც. – სადაც გნებავთ და ყველგან უნივერსალურად აკეთებდა თავის საქმეს. გოლი რომელიც მან 26-ე წუთზე გაიტანა, მაღალი ინდივიდუალური ოსტატობის ნაყოფი იყო. ჩივერსის მიერ მოწოდებული ბურთი კოუტსმა შორი მანძილიდან ზუსტი და უძლიერესი დარტყმით გაგზავნა ბადეში და გოგიამ, რომელმაც მანამდეც და მერეც საუკეთესოდ ითამაშა, ვერ მოასწრო მდგომარეობის ხსნა – 1:0.
ტაიმი წავაგეთ. შეიძლება ეს ასე არც მომხდარიყო, დინამოელებს რომ შეტევის დასასრულს მეტი სიზუსტე გამოეჩინათ, მაგრამ “ტოტენჰემს” თავისი მაინც უნდა მიეზღოს.
ინგლისელები რაციონალურად, გეგმიანად თამაშობდნენ, მათი ათლეტიზმი არ ცდება ფეხბურთის წესებს, არც ერთი მოთამაშე წამითაც არ გამოეთიშება საერთო გეგმას, არ დაუშვებს რაიმე ზედმეტობას, არ წასძლევს სული ტრიუკებისთვის. გადაცემათა სიზუსტე, პარტნიორის მხარის გრძნობა მათ უნაკლო აქვთ.
მაგრამ “ტოტენჰემი” ასეც იყო შესვენებამდე, მხოლოდ პირველ ტაიმში, სანამ თბილისელები მას აძლევდნენ სასურველ ტემპში, მის სტილში თამაშის საშუალებას, სანამ კომბინაციურ ბრძოლაში ემოციები და ინდივიდუალური ოსტატობა ასე თუ ისე ლიმიტის ჩარჩოებში იყო მოქცეული. დაიწყო მეორე ტაიმი და თბილისის “დინამო” ათამაშდა ისე როგორც იგი გვინახავს მის საუკეთესო მატჩებში, მაშინ როცა მთელი გუნდი მობილიზებულია, გამსჭვალულია ერთი სულისკვეთებით და მთელი მისი მექანიზმი შეტევას ემსახურება. მცველებმა საიმედოდ ჩაკეტეს ინგლისელთა თავდასხმის ტანდემი – ჩივერსი და პიტერსი, რის შედეგად ხურცილავა სულ უფრო ხშირად გადიოდა საიერიშო პოზიციაში, შუა მინდორში კოუტსს აღარ ჰქონდა თავისუფალი მოქმედების საშუალება, ვინაიდან იქ სხვა წამყვან, ცენტრალური ფიგურა გამოჩნდა – მაჩაიძე. სწორედ მისი და ასათიანის გარშემო შეიკრა შემტევი ბირთვი, რომელიც წერეთლის მინდორზე გამოსვლის შემდეგ კიდევ უფრო აგრესიული გახდა. დინამოელები უტევდნენ მძლავრად, მთელი ძალებით, შეუსვენებლივ. ჯერ მაჩაიძის წარმოუდგენლად ძნელი ბურთი აიღო ჯენონგსმა, მერე ასათიანისაგან მიღებული ბურთით გავიდა გ. ნოდია კარის წინ ისე, რომ ინგლისელთა მეკარე თავის ადგილზე აღარ იყო და გოლის გატანას თითქოს აღარაფერი აკლდა და ბურთი მაინც აცდა მიზანს. ამას მოჰყვა ხურცილავას, მაჩაიძის, ასათიანის დარტყმები, ყიფიანის გარღვევა.., ვინ მოთვლის, 25 წუთის განმავლობაში სტუმრების კარი რამდენჯერმე გადაურჩა იმ მომენტებს, რომლებსაც ესოდენ საჭირო და დამსახურებული გამარჯვება უნდა მოეტანა ჩვენი გუნდისთვის. თუ არსებობს ფეხბურთში სპორტული ბედი, იგი ჯენინგს და მის მეგობრებს სწყალობდა ამ დღეს. რამდენჯერ წამოვსულვართ სტადიონიდან გაწბილებული, და გულნატკენი იმის გამო, რომ დინამოელებს ვერ გამოუყენებიათ თავიანთი აბსოლუტური უპირატესობა და ამჯერადაც ასე მოხდა.
მხოლოდ ერთხელ, 71-ე წუთზე, შეირხა “ტოტენჰემის “ კარის ბადე, როცა ასათიანმა და ყიფიანმა კარგად გაითამაშეს კომბინაცია და იგი ასათიანმა დაამთავრა ზუსტი დარტყმით, დანარჩენ შემთხვევაში ლონდონელები სულ იმ ბეწვზე ეკიდნენ, რომელიც არ იქნა და არ გაწყდა არაფრით.
მატჩი ძალზედ საინტერესო, შინაარსიანი და დაძაბული იყო. მის მნახველთაგან ეჭვი არ შეეპარება არავის, რომ თბილისელებს არა მარტო უნდა მოეგოთ იგი, არამედ გაემარჯვათ საკმაო მარაგით. 1 დეკემბრის განმეორებითი შეხვედრისთვის ლონდონში.
თბილისის “დინამო” ღირსი იყო ამისა.
წინა უკიდურესად ძნელი, საპასუხისმგებლო მატჩი. ამოცანა რა თქმა უნდა, რთულზე რთულია. “ტოტენჰემ ჰოტსპური” ყოველ ღონეს იხმარს, რათა იბრძოლოს მეოთხედ ფინალში გასასვლელად, მაგრამ თბილისის “დინამოს” ძალა და პოტენციური შესაძლებლობანი კარგად ვიცით, გვჯერა, რომ ჩვენი ფეხბურთელები განვლილი მატჩის მაგალითზე კიდევ უფრო მობილიზებულნი იბრძოლებენ, არ დათმობენ იმას, რაც უეფას თასის გათამაშებაში დღემდე აქვთ მოპოვებული, ჰყავთ სტაბილური შემადგენლობა. ჩვენ გვინდა, რომ აღარავინ თქვას თბილისის “დინამოს” არ ვიცნობთ, მის შესახებ მხოლოდ გაკვრით გვსმენიაო.
ბ. ქორქია.
Газета «Футбол-Хоккей» (Москва) № 48 от 2 декабря 1973 года:
Кубок УЕФА. «ДИНАМО» Тб. — «ТОТТЕНХЭМ» Англия — 1:1.
ТБИЛИСИ. 28 ноября. Стадион «Локомотив».
Судьи: Ф. Верер, А. Зиги и Я. Ферейдун (все — Австрия).
«Динамо» (Тбилиси): Гогия, Дзодзуашвили, Кантеладзе, Хурцилава, Челидзе, Эбралидзе (Церетели, 69), Мачаидзе, Асатиани, Кипиани, Г. Нодия, Л. Нодия.
«Тоттенхэм»: Дженнингс, Эванс, Ноулс, Пратт, Ингленд, Билл, Нейлор, Перримэн, Чиверc, Питере, Коутс.
Голы: Коатс (26), Асатиани (71).
1. Со стороны «Динамо»
«Тоттенхэм» — первый обладатель Кубка УЕФА, неоднократный участник европейских турниров…
«Тоттенхэм» уже встречался с тбилисским «Динамо» в 1960 году и победил — 5:2…
«Тоттенхэм», «Тоттенхэм», «Тоттенхэм»…
С того дня, как жребий выбрал в соперники динамовцам Тбилиси этот английский клуб, печать, телевидение, радио подробно Пересказывали насыщенную биографию команды, знакомили с ее наиболее популярными футболистами. И в этом потоке информации- в достоверном и разностороннем — как-то потонули (у страха Глаза велики!) два сообщения. Первое — в проходящем сейчас национальном чемпионате «Тоттенхэм» занимает место где-то в середине второго десятка.
Второе — заявление старшего тренера Вилла Никольсона:
— Мы должны опасаться команды, которая сделала то, что в последние годы никому не удавалось, — разгромила югославский клуб на его поле в официальном матче.
Футболисты, между прочим, тоже относятся к категории читателей, радиослушателей; телезрителей. И хоть каждый из них понимал, что не запугивают его, а предостерегают, мобилизуют, громкая слава соперника действовала буквально гипнотически. Как не понять, к примеру, молодого динамовца, который скажет: «Да, мы хотим выиграть, но как это сделать, если команда, за которую выступали Гогоберидзе и Чохели, Яманидзе и Месхи, не сумела добиться этого?…»
И еще одно обстоятельство никак нельзя сбрасывать со счётов: «Тоттенхэм» приехал в Тбилиси в боевой форме, в самый разгар чемпионата Англии, тогда как у динамовцев весь ноябрь не было серьезной игровой практики. (К сожалению, это беда не только тбилисской, но и всех наших команд, выступающих в европейских турнирах).
Первые минуты матча давались динамовцам с трудом — никак не шла игра, которую они репетировали, к которой готовились. Еще накануне, просмотрев тренировку гостей и убедившись, что сведения об их высоком мастерстве игры головой не преувеличены, динамовцы утвердились в верности избранного плана — чаще играть низом, чтобы Меньше у соперника было шансов господствовать в воздухе. Но минута идет за минутой, а динамовцы, вопреки логике, словно забыв указания, завершают свои фланговые атаки многократно испытанными, но на сей раз неприемлемыми навесными передачами. И раз за разом рослый Ингленд без особого труда перехватывает мяч где-то над Гиви Нодия.
Добрых четверть часа прошло, прежде чем тбилисцы поняли бесплодность и бесперспективность своих попыток, и вспомнили, что им надлежит играть совсем не так. Раньше других «пришел в себя» Леван Нодия. Активный, без робости вступавший в борьбу с Эвансом, он, обыграв защитника, стал низом посылать вдоль ворот прострельные передачи.
О крепнущей уверенности динамрвцев свидетельствовала еще одна деталь — Кипиани, Эбралидзе, а чуть позднее и Хурцилава берут под обстрел ворота Дженнингса. Правда, дальние удары эти не всегда точны, но они сдерживают наступательный пыл гостей, вынуждают их играть с оглядкой на собственные ворота.
В обороне забот у «Динамо» оказалось меньше. Накануне английские журналисты все допытывались у Муртаза Хурцилавы, как он собирается играть против Чиверса, имея в виду, надо полагать, прежде всего ощутимую разницу в росте. Капитан тбилисцев не лукавил и не скрытничал, когда отвечал коротким и неопределенным: «Посмотрим». А на поле выяснилось, что и у нашего защитника есть, свой козырь — взрывная стартовая скорость, благодаря которой он и играл на опережение, перехватывая мяч, адресованный центрфорварду. Даже, в воздухе особого превосходства нападающего мы увидели. Лишь однажды — это было на 14-й минуте — при розыгрыше штрафного Чиверс опасно переправил мяч ударом головы в дальний угол, но Гогия сумел отвести опасность.
В середине первого тайма, когда игра у «Динамо» наладилась и команда стала, наконец, походить сама на себя, гости добились успеха, забив неотразимый гол. Притихшие трибуны стадиона восприняли: его как сигнал бедствия. Но динамовцы, так долго присматривавшиеся и приноравливавшиеся к сопернику, психологически уже были готовы к ответным атакам. Вскоре Кипиани представилась реальная возможность отличиться — обыграв на левом фланге Эванса, он остался один на один с Дженнингсом, но пробил мимо цели. Потом Эбралидзе из выгодной позиции угодил в защитника, наконец Асатиани не попал в ворота, когда Кипиани, выманив из них на себя вратаря, успел отбросить мяч партнеру.
Перечень неиспользованных возможностей можно было бы продолжить — их было вдоволь и после перерыва. Разряжая обстановку, гости спасались угловыми. Дженнингс был все время в работе, показывая высокое мастерство, а мяч в ворота всё никак не шел.
Ответный гол динамовцы все-таки забили. Кипиани, в очередной раз сместившись на левый фланг, хорошо нашел в куче соперников Асатиани, а тот успел сориентироваться и послать мяч мимо бросившегося навстречу вратаря. Этот гол стал наградой динамовцам за настойчивость, большего они сделать не смогли. Прав, вероятно, был тренер команды А. Котрикадзе, который сказал после матча, что дай им сыграть с «Тоттенхэмом» хоть завтра еще один матч в Тбилиси, все в том матче могло быть иное — и тактика, и результат…
2. Со стороны «Тоттенхэма»
Динамовцы уже заканчивали обычную предматчевую разминку, из тоннеля показались судьи, а гостей все еще не было видно. Минуты за две до начала встречи они вышли на поле, поприветствовали зрителей и едва-едва успели по разу-другому ударить по мячу. Это было так же необычно, как и проведенная накануне (после бессонной ночи перелета) интенсивная полуторачасовая тренировка с игрой в двое ворот. Но уже тогда, на тренировке, собравшей на трибунах несколько тысяч любителей футбола, можно было убедиться ~ английские футболисты умеют многое. Рационалвная, экономная в движениях работа с мячом, безупречные длинные передачи, отличная игра головой, хорошо поставленный завершающий удар. В центре внимания — популярные Питерс, Чиверс, Гильзен, Дженнингс. Ничем не выделялся среди остальных невысокий крепыш Коатс.
А назавтра именно этот замаскированный под левого края «мистер Икс» (крайним форвардом его можно считать лишь условно — по футболке с номером 11 на спине) и оказался одной из главных движущих сил в механизме «Тоттенхэма». Вездесущего и неутомимого Коатса (болельщики со стажем, думаю, нашли в нем сходство с выступавшим за «Динамо» в послевоенные годы, Г. Антадзе), можно было видеть и на переднем крае атаки, и на последнем рубеже обороны. Выносливый и быстрый, он поспевал повсюду, появляясь то на одном фланге, то на противоположном. Именно Коатс и забил гол, в спасительную силу которого так верил Никольсон.
Когда один из журналистов спросил тренера, планирует ли он выигрыш в предстоящем матче, тот улыбнулся и отшутился вопросом: «А вы спросите тбилисцев, собираются ли они проигрывать?» и добавил: «Надеюсь, что «Тоттенхэм» забьёт завтра «свой» гол и этим облегчит себе задачу перед повторной встречей».
И точно — его команда добилась успеха быстротечной атакой в совершенно безобидной ситуаций, что лишь подтверждает ее класс. Завладев мячом в центре поля, защитник не замедлил длинной, нацеленной передачей бросить вперед Чиверса. Тот сыграл накоротке с Перрименом, получил тут же мяч обратно и, заметив мчащегося из глубины Коатса, оставил мяч ему под удар. Сильнейший удар пришелся в верхний угол.
Гости и до этого играли с двумя выдвинутыми вперед форвардами — Чиверсом и Питерсом, но не потому, что собирались отсиживаться в обороне. Опыт игроков, их большая мобильность позволяли «Тоттенхэму» создавать численный перевес, или, по крайней мере, равновесие, на любом, самом горячем участке поля и вести игру на контратаках. Почувствовав, что соперник всё обостряет игру и не так уж далек от достижения цели, что его техничные азартные форварды то и дело выигрывают единоборство, англичане стали чаще стягиваться к своей штрафной площади. Но действовали они здесь далеко не безошибочно. Будь динамовцы чуточку удачливее, не передерживай они моментами мяч (тренер «Тоттенхэма» отметил после игры, что именно благодаря этому защитники успевали организоваться и отстоять ворота), итог их усилий мог быть иным.
«Тоттенхэм» известен своими успешными выступлениями в международных турнирах. Независимо от того, как играет команда в чемпионате Англии, она представляет грозную силу для любого зарубежного соперника. Вот и в нынешнем году успехи команды в Кубке УЕФА диаметрально противоположны ее турнирному положению в первенстве страны. Огромный опыт позволяет команде выигрывать двухраундовые поединки, акцент в которых, как правило, делается на игры в Лондоне.
Подытоживая выступление своих подопечных в Тбилиси, Никольсон хоть и сказал, что не очень доволен их игрой (не оправдали, по его мнению, надежд главные бомбардиры — Чиверс и Питерс), тем не менее отметил, что с задачей команда справилась и с надеждой будет готовиться к ответному поединку. Из игроков Никольсон высоко оценил Асатиани, Хурцилаву, Мачаидзе, Г. Нодия, Коатса и Дженнингса.
Гарун АКОПОВ.
Газета «Заря Востока» (Тбилиси) от ноября 1973 года:
Газета «Молодежь Грузии» (Тбилиси) от ноября 1973 года:
Газета «Вечерний Тбилиси» (Тбилиси) от ноября 1973 года:
Газета «The Times» (Лондон, Англия) от 29 ноября 1973 года:
Газета «Daily Mail» (Лондон, Англия) от 29 ноября 1973 года: