«Торпедо» (Москва) — «Динамо» (Тбилиси) 4:1 (3:0)

«Торпедо» (Москва) — «Динамо» (Тбилиси) 4:1 (3:0)

Чемпионат СССР 1974 года. Высшая лига. Матч № 19.
21 августа 1974 года. 19-30. Москва. Центральный стадион им. В.И.Ленина. Пасмурно, 14 градусов. 17000 зрителей. Электроосвещение.
Судьи: Ю.Сергиенко (Харьков), М.Кусень (Львов), Я.Балыкин (Днепропетровск).
«Торпедо»:  Елизаров, Тукманов,  Пахомов,  Бутурлакин,  Худиев,  Максименков,  Филатов,  Никонов,  Юрин (Соловьев, 65),  Еськов (Белоусов, 59),  Дегтярев.
«Динамо»:  Гогия,  Дзодзуашвили,  Кантеладзе,  Хурцилава (к),  Гавашели,  Эбралидзе,  Гуцаев,  Г.Мачаидзе,  М.Мачаидзе,  Г.Нодия,  Церетели.
Голы:
1:0 Филатов — 07
2:0 Юрин — 25
3:0 Никонов — 39
3:1 Г.Нодия — 53
4:1 Никонов — 88

ОФИЦИАЛЬНЫЙ СУДЕЙСКИЙ ПРОТОКОЛ (ГАРФ, Фонд 7576, Опись 31, Дело 2217)

ОТЧЕТЫ ПРЕССЫ:

Советский спортლელო (Лело)Заря ВостокаМолодежь ГрузииВечерний Тбилиси

Газета «Советский спорт» (Москва) от 22 августа 1974 года:

«ТОРПЕДО» — «ДИНАМО» (Тбилиси) — 4:1.
«Торпедо» (Москва) — «Динамо» (Тбилиси). 4:1 (3:0).
Москва. Центральный стадион имени В. И. Ленина. 21 августа. Пасмурно. 14 градусов. 29 000 зрителей.
Судьи Ю. Сергиенко (Харьков), М. Кусень (Львов), Я. Балыкин (Днепропетровск).
«Торпедо»: Елизаров, Тукманов, Пахомов. Бутурлакин, Худиев, Максименков, Филатов, Никонов, Юрин (Соловьев, 65), Еськов (Белоусов, 59), Дегтярев.
«Динамо»: Гогия, Дзодзуашвили, Кантеладзе, Хурцилава, Гавашели, Эбралидзе, Гуцаев, Г. Мачаидзе, М. Мачаидзе, Г. Нодия, Церетели.
Голы: Филатов (7), Юрин (25), Никонов (39, 88), Г. Нодия (53).
Дублеры — 3:0. Голы: Даниленко (три).
Экспозиция перед матчем была такова: торпедовцы вот уже восемь туров не знали поражении, причем в пяти последних одержали пять побед с общим счетом 15:5, тбилисцы же в семи последних матчах ни разу не выигрывали. И вот итог — 20 и 15 очков, седьмое и тринадцатое места. С одной стороны — команда, переживающая небывалый подъем, с другой — неудачник чемпионата, потерявший свою игру. Атрибуты ее всем хорошо известны: высокая техника, импровизаторское мастерство игроков, страстное увлечение атакой. Однако нынче эти достоинства тбилисцев пропадают втуне, потому что без достаточной атлетической подготовки, без движения и высоких скоростей они пустой звук.
Начало встречи показало, что тбилисцы вроде бы хотят вернуть утерянную игру. Они попробовали провести несколько быстрых атак, по нежелание игроков в нужный, момент расстаться с мячом, сыграть в пас с партнерами задерживало и развитие. Москвичи легко остудили пыл гостей с помощью длинных продольных передач из глубины поля в линию атаки. Потом, как правило, следовал такой же размашистый перевод мяча по фронту, чаще всего — в самую горячую точку перед воротами. Очень скоро одна такая атака кончилась тем, что защитники тбилисцев упустили Филатова, получившего точный, длинный пас с фланга от Юрина. Удар в ближний угол был точен.
Еще несколько острых атак автозаводцев защитники тбилисцев и их вратарь Гогия, который постоянно был в игре, сдержали, хотя, казалось, что игра окончательно приобрела однотонную окраску. И вряд ли торпедовцы заметили, когда и как она вдруг окрасилась в иной, более тревожный, для них цвет. Это тбилисцы сделали наконец поправку, перестали жадно цепляться за мяч, чаще стали играть друг с другом. И вот уже Церетели проскочил по флангу, и точно набросил мяч Г. Нодия — удар головой был неточен. Вот опять центр-форварда тбилисцев выводят на удар — мяч на этот раз попадает в штангу. Затем очень опасно бьет Эбралидзе. И тогда москвичи спохватились — новая вспышка их активности стоила тбилисцам , второго гола, который хорошо забил Юрин после того, как Дзодзуашвили выбил мяч с линии пустых ворот.
И у противоположных ворот счастье, которое всегда благоволит сильнейшим, сопутствовало москвичам. Дважды им уверенно распорядился Елизаров, взявший два опаснейших удара М. Мачаидзе. Зато оно отвернулось от Церетели, которого вывел во вратарскую площадку рас- четливым пасом Гуцаев. В воротах оказался форвард, а мяч укатился к боковой линии.
Могло показаться, что тбилисцы вот-вот добьются перелома в игре. Этого не случилось: строго и внимательно играли москвичи в обороне, чего не скажешь о защитниках тбилисцев. Так, Никонов забивал третий гол при полном их попустительстве, они попросту растерялись. И вообще странная получилась картина в первом тайме: тбилисцы большую часть времени осаждали ворота Елизарова, часто наносили удары — и в упор, и издали. И все тщетно. А москвичи почти в каждой контратаке или забивали гол, или были очень близки к тому.
После перерыва тбилисцы, словно усвоив преподанный москвичами урок, играли быстрее и слаженнее, их комбинации обрели точность и смысл. Менее точными были, правда, удары по воротам. Что касается москвичей, то они, ведомые своим капитаном Никоновым, вновь оказались на высоте. На гол Нодия Никонов ответил четвертым мячом в ворота южан. Теперь на его счету девять забитых мячей. Торпедовцы одержали вот уже третью победу подряд с крупным счетом.
3. Березовский.

Газета «ლელო» («Лело», Тбилиси) от 24 августа 1974 года:

დინამოელები კვლავ დამარცხდნენ.
მოსკოვი. ვ. ი. ლენინის სახელობის ცენტრალური სტადიონი. 21 აგვისტო.
“ტორპედო” (მოსკოვი) – “დინამო” (თბილისი) 4:1 (3:0).
“ტორპედო”: ელიზაროვი, ტუკმანოვი, ჰახომოვი, ბუტურლიკინი, ხუდიევი, მაქსიმენკოვი, ფილატოვი, ნიკონოვი, იურინი (სოლოვიოვი), ესკოვი (ბელოუსოვი), დეგტიარევი.
“დინამო”: გოგია, ძოძუაშვლი, კანთელაძე, ხურცილავა, გავაშელი, ებრალიძე, მ. მაჩაიძე, გ. მაჩაიძე, გუცაევი, გ. ნოდია, წერეთელი.
მსაჯი: ი. სერგიენკო (ხარკოვი).
დუბლიორები – 3:0 “ტორპედოს” სასარგებლოდ.
ის, რაც წლეულს თბილისის “დინამოს” მოსდის, ყოვლად გაუგებარი,
ამოუხსნელი ამბავია. რომ აიღოთ ცალკეული მოთამაშეები, ინდივიდუალურად შეაფასოთ მათი შესაძლებლობანი, გუნდი, თითქოს, ურიგო არაა და სადღაც პირველი ხუთეულის სიახლოვეს უნდა იმყოფებოდეს, მაგრამ ხუთეულს ვინ დაეძებს, როცა ათეულიც სანატრელია და თბილისელთა განთქმულ კოლექტივს მთელი სეზონია თავი ვერ დაუღწევია იმ ზონიდან, სადაც მას ჯერ არა ჰქონია საქმე თავისი არსებობის მანძილზე. მართალია, ადრეც იყო ჩავარდნები (ეს ვის არ ჰქონია), მაგრამ ასეთი – არასოდეს! დინამოელთა პროგრამა მაქსიმუმს წლევანდელ ჩემპიონატში პრაქტიკულად წარმოადგენს უმაღლეს ლიგაში ადგილის შენარჩუნების პრობლემა, ეს კი მხოლოდ სერიოზული კრიზისით უნდა აიხსნას.
მაგრამ ერთიც უნდა ითქვას: თუ კი ფეხბურთში არსებობს ე.წ. სპორტული ბედი, იგი აშკარად არ წყალობს თბილისელებს. ამ მატჩშიც, რომელიც დიდი ანგარიშით იქნა წაგებული, მათ არაერთი მომენტი ჰქონდათ მდგომარეობის გამოსასწორებლად. ბურთი კი არაფრით არ მიდიოდა მიზანში, ან თუ მიდიოდა, მეკარე ელიზაროვს უვარდებოდა ხელთ, რომელმაც, ვფიქრობთ, თავისი საუკეთესო მატჩი ითამაშა.
ტორპედოელთა ბოლო დროის წარმატებები ყველამ კარგად იცის. გაიხსენეთ, რომ პირველი 8 ტურის შემდეგ ეს გუნდი 54 ქულით ბოლო ადგილზე იმყოფებოდა და გატანილი ჰქონდა სულ 1 ბურთი, ახლა კი უკვე 8 ტურია ტორპედოელებმა არ იციან რა არის მარცხი, ზედიზედ მოიგეს 6 მატჩი, თანაც 3 – დიდი ანგარიშით. მაყურებლები, რომელთა რაოდენობა საკმაოდ იყო სტადიონზე, ინტერესით მოელოდნენ შეძლებდნენ თუ არა თბილისელები მეტოქის ამ ძლევამოსილი წინსვლის შეჩერებას და საკუთარი მოკრძალებული ბალანსის გაუმჯობესებას. დინამოელებმა ეს ვერ შეძლეს და ამაში გარკვეული როლი შეასრულა მატჩის დასაწყისმა. ისინი კვლავ ზედმეტად ატარებდნენ ბურთს, უსარგებლოდ კარგავდნენ დროს, მაშინ როცა მოსკოველები შორეული ზუსტი გადაცემებით სწრაფად გადადიოდნენ კონტრიერიშზე. სწორედ ასეთი გადაცემა მიიღო ფილატოვმა მე–7 წუთზე იურინისგან, მცველებს იგი ამ მომენტში უყურადღებოდ ჰყავდათ დატოვებული და ტორპედოელმაც არ დააყოვნა – 1:0.
გაშვებული გოლის შემდეგ სტუმრებმა გამოასწორეს თამაში, მასში გამოჩნდა კოლექტიურ მოქმედებათა ელემენტები და “ტორპედოს” კართან ზედიზედ შეიქმნა სახიფათო მომენტები. გოლის გატანა შეეძლოთ წერეთელს, ნოდიას (ერთხელ ბურთი მან ძელს მოახვედრა), მ. მაჩაიძეს, ებრალიძეს, მაგრამ მათ ეს ვერ შეძლეს, სამაგიეროდ მასპინძლებმა კვლავ გაითამაშეს კომბინაცია გრძელი გადაცემით და 25–ე წუთზე იურინმა ანგარიში 2:0–მდე გაზარდა.
მდგომარეობა, თითქოს უიმედო იყო, დინამოელები კი კვლავ უტევდნენ. ელიზაროვმა ორჯერ იხსნა თავისი გუნდი მ. მაჩაიძის უძლიერესი დარტყმებისგან, წერეთელმა და გუცაევმა ვერ გამოიყენეს ბურთის გატანის საუკეთესო შესაძლებლობანი, “ტორპედოს” დაცვას და მეკარეს წუთით არ ჰქონდათ მოცლა. მაგრამ ყველაფერი ეს უშედეგოდ დამთავრდა. მეტიც: 39–ე წუთზე თბილისელთა მცველებმა დროზე ვერ ჩაკეტეს ნიკონოვი და ტორპედოელთა კაპიტნის ზუსტი დარტყმის შემდეგ გოგიას მესამედ მოუხდა ბურთის გამოტანა ბადიდან. ასე იყო: უტევდნენ თბილისელები, გოლები კი მოსკოველებს გაჰქონდათ.
მეორე ტაიმში ნოდიამ შეძლო ერთადერთ საპასუხო ბურთის გატანა (52–ე წუთი), მაგრამ უკვე მატჩის დასასრულს, როცა საფინალო სასტვენს სულ რამდენიმე წუთი აკლდა, ნიკონოვმა საბოლოოდ დაუსვა წერტილი ანგარიშს – 4:1.
ვ. პავლოვი (ტელეფონით, ჩვენი სპეც. კორ.).

Газета «Заря Востока» (Тбилиси) от августа 1974 года:

Газета «Молодежь Грузии» (Тбилиси) от августа 1974 года:

Газета «Вечерний Тбилиси» (Тбилиси) от августа 1974 года: