«Динамо» (Тбилиси) — «Нефтчи» (Баку) 1:0 (0:0)
Чемпионат СССР 1970 года. Класс «А». Высшая группа. Матч № 17.
3 августа 1970 года. 20-00. Тбилиси. Стадион «Локомотив». Ясно, 28 градусов. 27000 зрителей.
Судьи: И.Мейлахштейн, Н.Шумунов, А.Ульянкин (все — Москва).
«Динамо»: Урушадзе, Дзодзуашвили, Челидзе, Хурцилава, Цховребов, Петриашвили (М.Мачаидзе, 46), Кутивадзе, Асатиани, Метревели (к), Г.Нодия, Гавашели (Мчедлишвили, 80).
«Нефтчи»: Крамаренко, Кулиев, Брухтий (к), Мирзоян, Бабаев, Зейналов, Стекольников (Рахманов, 46), Смольников, Али-заде (Абдуллаев, 75), Гаджиев, Шевченко.
Гол:
1:0 Хурцилава — 90
ОТЧЕТЫ ПРЕССЫ:
Газета «Советский спорт» (Москва) от 5 августа 1970 года:
Украшение унылого матча.
«Динамо» (Тбилиси) — «Нефтчи» (Баку). 1:0 (0:0).
Тбилиси. Стадион «Локомотив». 27 000 зрителей.
3 августа. Ясно. 28 градусов.
Судьи И. Мейлахштейн, Н. Шумунов, А. Ульянкин (все — Москва).
«Динамо»: Урушадзе, Дзодзуашвили, Челидзе, Хурцилава, Цховребов, Петриашвили (Мачаидзе 46), Кутивадзе, Асатиани, Метревели, Г. Нодия, Гавашели (Мчедлишвили, 80),
«Нефтчи»: Крамаренко, Кулиев, Брухтий, Мирзоян, Бабаев, Зейналов, Стекольников (Рахманов, 46), Смольников, Али-Заде (Абдуллаев, 75), Гаджиев, Шевченко.
Гол: Хурцилава (90).
Дублеры — 2:0. Голы: Церетели, Мчедлишвили.
Третий раз на протяжении трех последних недель скрещиваются на футбольном поле пути тбилисской и бакинской команд. И странное дело (странное, ибо речь идет о двух техничных, темпераментных командах), впечатление с микротурнира между ними осталось удручающее, как от зрелища заурядного. Лишь один из этих матчей — кубковый — смотрелся с интересом. Два других оказались пресными, маловыразительными.
Между тем, тысячи тбилисцев пришли на стадион за ответом на вопрос: готовы ли тбилисцы к су6ботнему финальному поединку на Кубок СССР, достаточно ли у них боевого задора для встречи на самом высоком уровне? К сожалению, матч с «Нефтчи» оставил их в неведении, а скорее всего огорчил: так генеральную репетицию не проводят.
Одни матчи проходят в быстром темпе, на хорошем скоростном фоне, другие — помедленней, в позиционной борьбе. Рецензируемый матч даже ко второй категории не отнесешь: моментами на поле словно все вымирало, стрелка спидометра падала к нулю, все до единого игроки останавливались и шла ленивая, бесцельная перекидка мячом. Особенно часты стали «паузы» во втором тайме, когда гости всем своим поведением давали понять, что их вполне бы устроила нулевая ничья.
Голевых ситуаций в этом матче было немного. Если посчитать, то соотношение их будет примерно 5:1 в пользу хозяев поля. В отсутствие опытных Маркарова и Банишевского игра «Нефтчи» в атаке хотя и привлекательна по рисунку, но не остра, так как лишена неожиданных ходов и мощи. Только в одной линии — обороне — у бакинцев был игрок, способный руководить действиями партнеров, организовать их. Это капитан команды Брухтий. Но играл он резко, часто пререкался с судьями, за что и получил предупреждение. Что же касается вратаря Крамаренко, то он, как и в полуфинальном матче, был безупречен. Но даже Крамаренко не смог спасти ворота от удара Хурцилавы — в таких случаях вратари, как говорится, бессильны.
Еще на разминке можно было обратить внимание на то, что Хурцилава, заняв место среди форвардов, обстреливает ворота из-за пределов штрафной площади. И мячи, пущенные с огромной силой, один за другим влетали под перекладину.
Эта деталь любопытна вот почему: Хурцилава понял, что с возвращением в строй Челидзе у него снова появилась возможность подключаться в атаки. И то, что Хурцилава умеет делать это мастерски, лишний раз доказал матч с «Нефтчи», Несколько раз он буквально взламывал оборону соперника, врываясь в штрафною площадь. Но атаки оставались незавершенными, до заключительного удара деле не доходило.
Настойчивость Хурцилавы была все-таки вознаграждена. Гол забитый им на последней минуте, был просто великолепен и стал украшением унылого матча.
Г. Акопов. (Наш корр.).
Газета «ლელო» («Лело», Тбилиси) от 5 августа 1970 года:
მისი უდიდებულესობა — გოლი!
თბილისი. “ლოკომოტივის” სტადიონი. 3 აგვისტო.
“დინამო” (თბილისი) — “ნეფთჩი” (ბაქო) — 1:0 (0:0).
“დინამო”: ურუშაძე, ძოძუაშვილი, ჭელიძე, ხურცილავა, ცხოვრებოვი, პეტრიაშვილი (მაჩაიძე), კუტივაძე, ასათიანი, მეტრეველი, გ. ნოდია, გავაშელი.
“ნეფთჩი”: კრამარენკო, ყულიევი, ბრუხტი, ბაბაევი, ზეინალოვი, მირზოიანი, სტეკოლნიკოვი (რახმანოვი), სმოლნიკოვი, ალი-ზადე (აბდულაევი), გაჯიევი, შევჩენკო.
მსაჯი: ი. მეილახშტეინი (მოსკოვი).
დუბლიორები — 2:0 “დინამოს” სასარგებლოდ.
ვის შეიძლება ეჭვი შეეპაროს იმ გოლის ავკარგიანობაში, რომელიც ხურცილავამ გაიტანა ბაქოელთა კარში 89-ე წუთზე? რა თქმა უნდა, არავის. ეს იყო გოლი, რომელიც ასეთ მატჩს კი არა მსოფლიო პირველობის ფინალს დაამშვენებდა. როგორც იტყვიან, მისი უდიდებულესობა — გოლი!
ვერც შემთხვევითობას მიაწერ ხურცილავას ამ გადამწყვეტ დარტყმას. მას ადრეც არაერთხელ გაუტანია ასეთი გოლები და ამდენად, ეს ჩვენი გუნდის სტოპერის გარკვეულ “ვიწრო სპეციალობას” წარმოადგენს. ბურთი გათამაშებულ იქნა მარჯვენა ფლანგზე, გადაეცა ცენტრისკენ, აქ, შემხვედრ გზაზე იგი მიიღო ხურცილავამ და გაუჩერებლად, დაუმუშავებლად დაარტყა კარში (ვინც თბილისელთა ვარჯიშს ადევნებდა თვალს მატჩის წინ, შეამჩნევდა, რომ ხურცილავამ ასეთი დარტყმა რამდენიმეჯერ შეასრულა და ზუსტადაც). კრამარენკომ ბოლო მომენტში შეასრულა ნახტომი, მისწვდა კიდეც ბურთს, მაგრამ უკვე გვიან იყო. 1:0! ქულა, რომლის მოპოვებასაც ბაქოელებმა კოლოსალური ენერგია შესწირეს, მათ თვალსა და ხელს შუა გამოეცალათ.
რა გვაქვს საპრეტენზიო გამარჯვებულთა მიმართ, რომლებმაც ასეა თუ ისე მაინც შეძლეს 2 საჭირო ქულის აღება და არ დაიტოვეს ეს ხინჯი 8 აგვისტოს საფინალო მატჩისთვის მოსკოვში?
გვაქვს და აი, რა: უმთავრესი ის, რომ “ნეფთჩისთან” მატჩში არ შეიძლება დარჩე არა თუ ბოლო წუთების, საერთოდ, მეორე ტაიმის იმედითაც. საქმე დროზე უნდა მოთავდეს, ადრევე. ხომ შეიძლებოდა ხურცილავას ეს დარტყმა რაიმე მიზეზით არ შემდგარიყო? ქულა უიმედოდ დაკარგული გახლდათ.
“ნეფთჩი” აღარაა ის გუნდი, რომელიც ადრე თბილისის “დინამოს” წინაშე მოწაფესავით გამოიყურებოდა და საკუთარ მინდორზე ფრეს ორივე ხელით ეპოტინებოდა. ბაქოელებმა, ჯერ ერთი, რამდენიმე საუკეთესო ფეხბურთელი აღზარდეს და თამაში ისწავლეს, და მეორეც — ისწავლეს თავგამოდებული, ფანატიკური, უშეღავათო ბრძოლა. უმაღლეს ლიგაში ახლა არ გვეგულება მეორე გუნდი, რომელიც ასეთი ბრძოლისუნარიანი იყოს. გაიხსენეთ პირველი წრის მატჩი ბაქოში, ნახევარფინალი თბილისში და ეს შეხვედრაც. “ნეფთჩის” თითოეული მოთამაშე მატჩს აძლევს ყველაფერს, მაქსიმუმს, რაც კი გააჩნია და ცოტა მეტსაც. რა არის ეს “ცოტა მეტი”? ყველაფერი, სხვადასხვა სახის “დამხმარე საშუალებანი”: ე.წ. ბინძური თამაში, დროის გაჭიანურება, ბურთის გადაგდება, დარტყმები სასტვენის შემდეგ, მსაჯებთან კამათი, მეტოქეებთან შელაპარაკება, მოურიდებლობა და ა.შ.
მთელ ამ კომპლექსს რომ გაითვალისწინებ, ნათლად დარწმუნდები ბაქოს გუნდთან შეხვედრის დიდ სიძნელეში. ამას გარდა, “ნეფთჩის”, ეტყობა, არ სურს ჩამორჩეს თბილისის “დინამოს” და ამიტომ მასთან თამაშობს ძალების საგანგებო მობილიზებით, საგანგებო მონდომებით, სპეციალურად. სწორედ ამიტომ იყო საჭირო ამ მატჩის ჩატარება ისე, რომ საქმე მოთავებულიყო არა 89-ე წუთზე, სათუოდ, არამედ გაცილებით უფრო ადრე, პირველ ტაიმში.
აი, ამ პირველ ტაიმს ეკუთვნის ჩვენი პრეტენზიები. დინამოელებმა იგი ძალიან ცუდად, უსისტემოდ და მოუნდომებლად ჩაატარეს. ეს განსაკუთრებით ეხებათ თავდამსხმელებს. ვიხსენებთ, ვიხსენებთ და მთელი ტაიმის განმავლობაში გვახსენდება სულ ორი მომენტი. ერთი, როცა ასათიანის შორეული დარტყმა აიღო კრამარენკომ და მეორე, როცა 41-ე წუთზე გავაშელმა სულ რაღაც სამი ნაბიჯიდან ზეცას ტყორცნა ბურთი. დანარჩენი დრო მოუნდა მინდვრის შუაგულში ტკეპნას, უმნიშვნელო, ყოველგვარ სიმწვავეს მოკლებულ გადაცემებს. არავითარი ტემპი, მოულოდნელობანი, გართულებანი. ნოდიამ დაკარგა ყველა ბურთი, რომელიც კი მას გადასცეს. უკეთესი არც გავაშელი იყო, ვინაიდან იგი ინდივიდუალური წესით ცდილობდა კართან გასვლას, ამას კი ვერ ახერხებდა.
არაზუსტად ასრულებდნენ გადაცემებს მეტრეველი, კუტივაძე, პეტრიაშვილი.
საერთოდ, დინამოელები არ ჩქარობდნენ. სტანდარტულ მდგომარეობებშიც კი, საჯარიმო, თავისუფალი, კარიდან დარტყმაც ხდებოდა ნელა, აუჩქარებლად, საშუალო სისწრაფით. ბაქოელებს ეს ხელს აძლევდა, თამაშის ამგვარი მსვლელობისას მათ შეეძლოთ აეღოთ ქულა.
ერთი სიტყვით, პირველი ტაიმი თბილისელებმა პირწმინდად დათმეს. დაიწყო თამაშის მეორე ნახევარი და ბრძოლის სურათი მთლიანად შეიცვალა. საკმარისი იყო დინამოელებს ჩაერთოთ სისწრაფე, აეჩქარებინათ ტემპი და მოხდა ის, რაც უნდა მომხდარიყო: უკვე პირველივე ხუთ წუთში სტუმრების კართან გაცილებით ბევრი სახიფათო მომენტი შეიქმნა, ვიდრე მთელი პირველი ტაიმის მანძილზე.
შეტევა შეტევას მოსდევდა, გარღვევა — გარღვევას. ამოქმედდა თბილისელთა თავდასხმა, ასათიანი გადაუჭრელ პრობლემად იქცა “ნეფთჩისთვის”, გააქტიურდა კუტივაძე, კარგად ჩაერთო ბრძოლაში მაჩაიძე, უკანა ხაზის ორგანიზებულობაში თავისი სიტყვა თქვა ცხოვრებოვისა და ჭელიძის გამოცდილებამ.
აი, აქ დასჭირდათ ბაქოელებს ის “დამხმარე საშუალებანი”, რომლებზეც ზემოთ ვილაპარაკეთ.
მაგრამ ეს საქმეს არ შველოდა. კრამარენკოს, ისევე როგორც წინა შეხვედრაში, არაერთხელ მოუხდა თავისი გუნდის ხსნა აშკარა ხიფათისგან. მეკარეს მოსვენება არა ჰქონდა, მაგრამ მას გარკვეულ “შეღავათს” აძლევდნენ თვით დინამოელებიც, რომლებიც უმოწყალოდ კარგავდნენ კარის აღების საუკეთესო შესაძლებლობებს.
44 წუთს გაუძლო “ნეფთჩიმ” ამ შტურმს და ამ მიწურულს დაემთხვა ხურცილავას მიერ უმაღლესი ოსტატობით შესრულებული შორეული დარტყმა, რომელმაც ჩვენს გუნდს 2 ქულა მოუტანა.
ბ. ქორქია.
Газета «Заря Востока» (Тбилиси) от 4 августа 1970 года:
Десять дней назад в одном их полуфиналов розыгрыша Кубка СССР между собой встречались динамовские команды Москвы и Киева, а в другом — тбилисское «Динамо» и бакинский «Нефтчи».
Вчера, в преддверии финального кубкового матча, состоялось «повторение» полуфиналов в рамках очередного тура чемпионата страны.
В Тбилиси гостями динамовцев вновь были бакинские футболисты. Этот поединок должен был прежде всего ответить на вопрос: как готовятся динамовцы к предстоящему в субботу финалу, какие уроки извлекли они из предыдущего матча с «Нефтчи». В составе хозяев поле произошла изменения. После продолжительного перерыва, вызванного травмами, на поле вновь появился центральным защитник В. Челидзе.
В целом составы команд выглядели так: «Динамо» — Урушадзе, Дзодзуашвили, Челидзе, Хурцилава, Цховребов, Кутивадзе, Асатиани, Петриашвили, Метревели, Гавашели, Г. Нодия. «Нефтчи» — Крамаренко, Кулиев, Брухтий, Бабаев, Зейналов, Мирзоян, Стекольников, Смольников, Али-заде, Гаджиев, Шевченко.
В ходе матча в командах произошло замены: у динамовцев вместо Петриашвили и Гавашели играли Мачаидзе и Мчедлишвили, у гостей вместо Стекольникова и Али-заде — Рахманов и Абдуллаев.
Встреча проходила с большим территориальным преимуществом грузинских футболистов. Атака за атакой накатывалась на ворота госте, а гола все не было. В ряде случаев завершающие удары динамовцев были не точны, в других мяч становился добычей уверенно игравшего вратаря бакинцев Крамаренко.
Судьба матча решилась на последней минуте: Хурцилава пушечным ударом издалека послал мяч в сетку ворот — 1:0.
Газета «Вечерний Тбилиси» (Тбилиси) от 4 августа 1970 года:
БЕЗ РАЗВЕДКИ…
Разведки в этом матче не было. Объяснение простое — за последний Месяц динамовцы Тбилиси и бакинский «Нефтчи» встречались в третий раз. 2 июля матч в Баку на первенство страны, 25 июля кубковый поединок в Тбилиси и, наконец, вчера — матч второго круга чемпионата. Вообще-то, играть с одной и той же командой три раза на протяжении месяца нелегко. Конечно, одинаково нелегко для обоих соперников.
Почти вся игра прошла в непрерывных атаках тбилисцев. Но голевых моментов было создано мало, и в эти мгновения вновь отлично играл вратарь бакинцев Крамаренко. Форварды тбилисцев, поддерживаемые Асатиани, а порой и защитниками, надолго запирали гостей на подступах к их штрафной площадке. Однако логической концовки — точного улара по воротам — атаки динамовцев не получали. Особенно усилился натиск хозяев поля во втором тайме. И тем не менее казалось, что матч закончится вничью. Но на последней минуте произошло неожиданное — то, чего на протяжении 89 минут не могли добиться нападающие, сделал защитник. Хурцилава нанес могучий удар с метров 25—30, против которого вратарь был бессилен — 1:0. Так и закончился этот матч, который для тбилисских динамовцев был своего рода генеральной репетицией перед финальным поединком на Кубок страны.
Что показал матч с этой точки зрения? С возвращением Челидзе спокойней и уверенней заиграла защита, в средней линии наивысшей похвалы заслуживает лишь Асатиани, а вот нападение явно утратило «чувство гола». Будем надеяться, что мяч, забитый Муртазом Хурцилава, станет тем толчком, который разбудит нападающих. Ценность этого гола, пожалуй, выше, чем полученные два очка — динамовцы, которые в нынешнем сезоне дважды пропускали мячи на последних минутах, очевидно, поняли, что бороться нужно до конца, что победа приходит к настойчивым.
Завтра тбилисское «Динамо» вылетает в Москву. Их ждет нелегкое испытание. И очень хочется верить, что команда сумеет собраться на финальный матч и докажет, что она по праву считается одной из ведущих команд страны.