Газета «Советский спорт» (Москва) от 13 апреля 1978 года:

«ДИНАМО» (Тбилиси) — «ДИНАМО» (Киев) — 1:0.
«Динамо» (Тбилиси) — «Динамо» (Киев) 1:0 (0:0).
Тбилиси. 12 апреля. Стадион «Динамо» имени В. И. Ленина. Мелкий дождь. 9 градусов. 70 000 зрителей.
Судьи А. Кадетов. В. Баскаков, Ю. Звягинцев (все — Москва).
«Динамо» (Тб): Габелия, Хизанишвили, Кантеладзе, Хинчагашвили, Муджири, Чивадзе, М. Мачаидзе, Коридзе, Гуцаев, Кипиани, Шенгелия.
«Динамо» (Киев): Юрковский, Коньков, Зуев, Фоменко, Решко, Лозинский, Буряк (Онищенко, 67), Бережной, Колотов, Веремеев, Блохин.
Гол: Шенгелия (53).
Предупреждены: Коньков, Кантеладзе.
Дублеры — 0:1. Гол — Бобаль.
Вице-чемпион против чемпиона! Приводится ли удивляться тому, что их матч вызвал огромный интерес, даже дождь, почти непрерывно моросящий вот уже второй день, не отпугнул любителей футбола, заполнивших трибу-ны стадиона. К чести футболистов обеих команд, должен заметить, что в тяжелых условиях они блеснули мастерством: обращались с мячом так искусно, что заставляли забыть о скользком поле.
Первое, что бросилось в глаза, едва только начался матч, — очень плотная персональная опека, которой подвергли гости тройку нападающих Тбилисцев. Как только игра перемещалась на половину поля киевлян, тут же рядом с Гуцаевым появлялся Зуев, за Кипиани следовал Бережной, за Шенгелия — Решко. И только в случаях, когда крайние форварды менялись местами, соответственно менялся и «состав пар». Но даже при такой плотной опеке нападающие Тбилисцев, хорошо поддержанные партнерами из глубины, переигрывали оборону гостей. Защитники киевлян чаще, чем этого следовало или можно было ожидать вынуждены были нарушать правила.
Тбилисцы прочно и надолго завладели инициативой. И хотя ударов по воротам не так уж много, Юрковский почти все время в игре. В одном случае он выручил команду, успел в броске парировать мяч, коварно посланный Кипиани. После перерыва вратарю пришлось отразить еще одини сильнейший удар лидера атак Тбилисцев.
Но случилось это уже после того, как хозяева поля, реализовав, наконец свой перевес, повели в счете: Кипиани со штрафного подрезал мяч к дальней штанге, и Шенгелия с близкого расстояния из кучи игроков послал его в сетку.
Попытки чемпиона перехватить инициативу и восстановить равновесие успеха не имели.
Победа, одержанная Тбилисцами, заслуженна и долгожданна: напомним, что в последний раз киевляне проиграли матч чемпионата страны в Тбилиси семь лет назад.
Г. Акопов.

Газета «ლელო» («Лело», Тбилиси) от 15 апреля 1978 года:

ფსიქოლოგიურ ზღუდეთა გავლით.
თბილისი. ვ.ი. ლენინის სახელობის “დინამოს” სტადიონი. 12 აპრილი.
“დინამო” (თბილისი) – “დინამო” (კიევი) 1:0 (0:0).
“დინამო” (თბილისი): გაბელია, ხიზანიშვილი, კანთელაძე, ხინჩაგაშვილი, მუჯირი, ჩივაზე, მ. მაჩაიძე, ქორიძე, გუცაევი, ყიფიანი, შენგელია.
“დინამო” (კიევი). იურკოვსკი, კონკოვი, ზუევი, ფომენკო, რეშკო, ლოზინსკი, ბურიაკი (ონიშჩენკო), ბერეჟნოი, კოლოტოვი, ერემეევი, ბლოხინი.
მსაჯი: ა. კადეტოვი (მოსკოვი).
გოლი გაიტანა შენგელიამ (54–ე წ.).
გაფრთხილებული არიან კონკოვი და კანთელაძე.
ათასობით გულშემატკივარმა კმაყოფილმა და, რაც მთავარია, იმ ფიქრით დატოვა სტადიონი, რომ ამ მშვენიერი თამაშის თაყვანისმცემლებს წლევანდელი სეზონიც უთუოდ ბევრს ჰპირდება.
მაგრამ ეს ყველაფერი უკვე მატჩის დასრულების შემდეგ, რიგით მეორე გამარჯვების შემდეგ იყო. მაშინ, როცა თბილისელებმა ცოტა არ იყოს, ნაადრევი და მორიდებით სათქმელი, მაგრამ მაინც ჩემპიონატის ლიდერის სახელი დაისაკუთრეს.
მანამდე კი… თუმცა, სანამ უშუალოდ მატჩზე ვიტყოდეთ რამეს, ურიგო არ იქნებოდა ზოგადად მაინც წარმოგვედგინა ამ ორთაბრძოლის ექსპოზიცია.
ფეხბურთის ავან–ჩავანში გათვითცნობიერებულმა მოყვარულმა კარგად იცის, რომ ერთ რომელიმე მატჩზე განცალკევებით საუბარი, მანამდე და მერე სათამაშო მატჩებისაგან დამოუკიდებლად რამის თქმა, ფაქტიურად არაფრის თქმას ეთანაბრება. ისიც იცის, რომ წლევანდელ სეზონში პირველი გუნდის სახელისთვის ბრძოლა კიეველ, თბილისელ, მოსკოველ დინამოელთა და “ტორპედოს” შარშანდელი დავის გაგრძელებაა. რა თქმა უნდა, გამორიცხული არ არის რომელიმე მათგანის აღზევება ანდა დაცემა, თუნდა იმიტომ, რომ სხვაგვარად საფეხბურთო კოლექტივების სახეცა და გათამაშების ცხრილიც წლების მანძილზე უცვლელი დარჩებოდა. სწორედ ამდენად არის საგულისხმო: ხუთი თვის წინათ ქვეყნის ჩემპიონთან თბილისში ნათამაშევი მატჩით დატოვებული უკმარობის გრძნობა ჩვენ ფეხბურთელებს ხელუხლებლად მოჰყვათ 12 აპრილამდე, თუმცა, სხვაგვარად არ შეიძლება იყოს – თბილისის “დინამოს” აშკარად ეტყობა, რომ ისევ და ისევ ძველ გულისნადებს დასტრიალებს.
კიევის “დინამო” ძლიერი საფეხბურთო კოლექტივია, ამაზე ორი აზრი არ არსებობს. ამდენად, ძნელი და საპატიოა მისი დამარცხებაც. ეს თავისთავად, მაგრამ 12 აპრილის მატჩში თბილისელებს დამატებით ორგვარი ფსიქოლოგიური ზღუდეც უნდა დაეძლიათ. პირველი – საკმაოდ კარგად ცნობილი ფაქტი, რომ ბოლო ხანებში ვერა და ვერ მოხერხდა კიევური “ბეტონის” დამსხვრევა; ვერ მოხერხდა შარშანაც, მაშინაც კი როცა ქართველმა ფეხბურთელებმა სერიოზულად განიზრახეს ოქროს მედლებისთვის ბრძოლა. და მეორე – მძიმე გრუნტი, რადგან ასეთ პირობებში, რა დასამალია და, თბილისელები მაინცდამაინც კარგად ვერ გრძნობენ თავს. ეს ფაქტორი კიდევ უფრო ტევადი გახდა ერთი მიზეზის გამო – თბილისში ნათამაშევი მატჩების მიხედვით, გუნდის ფიზიკური მომზადება უკეთესის სურვლის სტოვებდა (ისე, კაცმა რომ თქვას, ეს ხარვეზი ჩემპიონატის დასაწყისში მაინცდამაინც საგანგაშო არ უნდა იყოს. ხანგრძლივი სეზონის გათვალისწინებითა და სპორტული კონდიციების თანდათან გაუმჯობესების თვალსაზრისით კი იქნებ სასარგებლოც). წლების განმავლობაში განმტკიცებულმა შეხედულებამ – თბილისელებს უჭირთ მძიმე გრუნტზე თამაში – მარტო სველი მინდვრის ხსენებაც კი უარყოფითად მოქმედ ფსიქოლოგიურ მომენტად აქცია.
ოთხშაბათს, შეხვედრის არბიტრის სასტვენის ხმამ სწორედ ორი დღის ნაწვიმარ მინდორზე მოუხმო მეტოქეებს.
ტრიბუნის განწყობილება უშუალოდ, მყისიერად გადაეცემა ხოლმე ფეხბურთელებს. გულშემატკივართა მეტი წილი კი იმ დღეს პირველყოვლისა, დაძაბული სპორტული პაექრობის ნახვის სურვილმა მიიყვანა სტადიონზე, თორემ გამარჯვებისა ბევრს არ სჯეროდა. არ სჯეროდა ზემოთქმულ ობიექტურ თუ სუბიექტურ მიზეზთა გამო. გულახდილად რომ ვთქვა, მეც იმათ ბანაკში ვიყავი, ვისთვისაც ერთობ საეგებო იყო, რომ თბილისის “დინამო” ერთ დღეს, ერთ მატჩში
შეძლებდა ამდენი რეალურად არსებული წინააღმდეგობის დაძლევას.
პირველი ფაქტორი (მეტოქის დაუძლეველობა) შეხვედრის მხოლოდ პირველ ნახევარში მოქმედებდა და ისიც ნაწილობრივ. მეორე კი, ისე დაიწყო მატჩი და დასრულდა კიდეც, რომ არც მაყურებელსა და არც ფეხბურთელებს აღარ გახსენებიათ. დარჩა ერთადერთი – კიევის “დინამო” თავისი საგარეო ტაქტიკური მოდელით და ცნობილი “ბეტონით”.
1–15 წუთები. თბილისელები: 4–4–2. მაჩაიძე და ყიფიანი შეწყვილებული თამაშობენ მინდვრის შუაგულში. გუცაევი ხან მარჯვენა ფლანგზეა, ხან – მარცხენაზე. შენგელია მეტწილად თავდასხმის ცენტრში, დროდადრო ფლანგებზეც მოქმედებს. გაბელიას კარის სიახოლვეს სულ ერთხელ თუ ორჯერ გამოჩნდნენ კიეველები და მცველებიც, ბუნებრივია, მშვიდად არიან. ფრთხილად, გამოზომილად თამაშობს გუნდი. კიეველები: 4–6–0. შეიძლება პარადოქსულადაც ჟღერდეს, მაგრამ უკრაინელ ფეხბურთელებს რომ თავიანთ რიგებში თავდამსხმელებიც ჰყავდათ, მხოლოდ მატჩის ოქმში ჩაწერილი გვარებით თუ მიხვდებოდით. კიევის “დინამოს” განზრახვა აშკარაა – მინდვრის ნახევრის ნახევრიდან იშვიათი გამოხდომების იმედით ყოფნა. ვინ იცის, იქნებ მეტოქე შეცდეს, იქნებ… არადა, არც ფრეა ურიგო. მართალია, წლეულს მათზე ზრუნვა კარგს არავის უქადის, მაგრამ სავარაუდო მთავარ კონკურენტსაც ხომ ის უსიამო ერთიანი დაეწერება.
თქმა არ უნდა, ამგვარი ტაქტიკის გამუდმებული ხმარება მაინცდამაინც ვერ ხიბლავს ფეხბურთის მოყვარულს და უთუოდ მისი შედეგი იყო ისიც, რომ შარშან მეტოქეთა მინდვრებზე ვერცხლის პრიზიორს ჩემპიონზე გაცილებით მეტი მაყურებელი ჰყავდა.
15–45 წუთები. თბილისელები ხვდებიან, რომ მეტისმეტ სიფრთხილეს რეალური საფუძველი არ გააჩნია, კიეველები უფრო საკუთარი კარის უსაფრთხოებაზე ზრუნავენ – თანდათან საგრძნობი ხდება მასპინძელთა ტექნიკური უპირატესობა და ყელაფერ ამას, როგორც ლოგიკური გაგრძელება, ყიფიანის გააქტიურება მოჰყვა. ქართველ ფეხბურთელთა იერიშებს მეტი სიმძაფრე დაეტყო. შესაბამისი ცვლილება მოხდა სტუმართა რიგებშიც, თუმცა მოთამაშეთა განლაგების სქემა მაინც კურიოზულია – 5–5–0. ყიფიანის მიზეზით ბერეჟნოი მეხუთე მცველად იქცა.
ერთგვარ სიფრთხილისგან, პირველ ტაიმში თან რომ სდევდა თბილისელთა თამაშს, ორთაბრძოლის განახლებისას კვალიც აღარ დარჩა. გაუჭირდათ ჩემპიონის ნახევარმცველებსა და მცველებს, გაუჭირდა იურკოვსკისაც.
და ბოლოს ნანატრი გოლიც! მაგრამ მანამდე, სანამ შენგელიას მიერ დარტყმული ბურთი უკრაინელთა ცხრაკლიტულს გასაღებს მოარგებდა, მოხდა ისეთი რამ, რაზედაც ნამდვილად ღირს ორიოდ სიტყვის თქმა.
სტუმრებმა საკუთრ საჯარიმოში წააქციეს თბილისელი ფეხბურთელი. თამაში განაგრძეთო, აჩვენა მსაჯმა. არ შევუდგებით ამ ჟესტის მართებულობისა თუ უმართებულობის დადგენას. მთავარი სხვაა. ვიდრე ტრიბუნა უკმაყოფილებას გამოთქვამდა არბიტრის გადაწყვეტილების გამო, თბილისის “დიმამომ” უპროტესტოდ და უხმაუროდ “დაივიწყა” ეს ინციდენტი და “საქმე” განაგრძო. მერე კი, ვინ იცის, იქნებ სიმბოლურიც იყო, რომ ამ სპორტულ საქციელს, ფეხბურთისა და მხოლოდ ფეხბურთის სიყვარულს ღირსეულ ჯილდოდ გამარჯვების გოლიც მოჰყვა.
ამის შემდეგ კიდევ კარგა ხანს გრძელდება შეტევა და მხოლოდ მაშინ, როცა მატჩის დამთავრებამდე ბევრი აღრაფერი დარჩა, როცა კიეველებმა ბურიაკი ონიშჩენკოთი შეცვალეს და როცა ისიც გაიხსენეს, რომ ერთ ქულასაც დამსახურება უნდა, ჩემპიონები თითქოს გამოცოცხლდნენ, მაგრამ გვიანღა იყო – თბილისელებმა კარგად დაწყებულ საქმეს კარგადაც მოაბეს თავი, სრული ტექნიკური და ტაქტიკური უპირატესობა მშვიდად, დამაჯერებლად აქციეს ორ ქულად.
ასეთ მატჩში უხერხულიც არის ვინმეს გამოყოფა – გამარჯვება საერთო, ყველასი იყო და თანაბრადაც გაინაწილეს ფეხბურთელებმაცა და მწვრთნელებმაც.
ჩვენ? გულშემატკივრები, სამოცდაათიათასიანი აუდიტორია?
ზემოთ ვთქვი, ტრიბუნის განწყობილება მყისიერად გადაეცემა–მეთქი ფეხბურთლებს. თითქოს ცნობილზე ცნობილი ჭეშმარიტებაა: ტრიბუნა სპორტსმენის გამამხნევებელი, მხარდამჭერია. ყოველ შემთხვევაში, ასე უნდა იყოს. არ ვიცი, კარგია თუ ცუდი, მაგრამ ამ მატჩში ყველაფერი სხვაგვარად იყო. სწორედ თბილისის “დინამო” ამხნევებდა და არწმუნებდა თბილისელ მაყურებელს, რომ ოსტატური და მონდომებული თამაშით ბოლოს და ბოლოს გამოდნებოდა გამარჯვებაც. სწორედ ამან გამიჩინა ერთი სათქმელიც.
სპორტი სპორტია და წლეულს უთუოდ იქნება სიხარულიცა და იმედგაცრუებაც. თქმა არ უნდა, დღევანდელი ოპტიმიზმი ათასგვარი პროგნოზის გამოთქმის წყურვილისკენაც გვიბიძგებს, მით უმეტეს, რომ ამგვარ ცდას არაფერი სცხია მკრეხელობისა. თანახმა ვარ, უაზრობაა ფეხბურთში, პროგნოზებსა და ვალდებულებებზე საუბარი, მაგრამ რა დასამალია: ხვალ ტაშკენტში წარმატების შემთხვევაში ხელშესახებად გამოიკვეთება საიმისო წანამძღვრები, რომ სსრ კავშირის
თასის გათამაშების ერთ–ერთი ფინალისტი თბილისის “დინამო” გახდეს. მაგრამ ეს მხოლოდ პროგნოზია. ჯერჯერობით კი გუნდს ძალიან სჭირდება ზრახვათა თანაზიარი, მხარდამჭერიცა და გამტანიც. ერთი სიტყვით, საერთო ფილტვით უნდა სუნთქავდეს ტრიბუნაცა და გუნდიც, რათა მატჩის მოგების სიხარულთან ერთად აღარ გაგვყვეს უხერხულობის ის გრძნობა, რომელიც უთუოდ ჩნდება, როცა ფეხბურთელები ენერგიის მაქსიმალური დაძაბვით აღწევენ მიზანს, როგორც დაუჯერებელ, სასხვათაშორისო საფიქრალად რომ ჰქონდა სკეპტიკურად განწყობილ მაყურებელს.
ი. ბერიაშვილი.

Газета «Заря Востока» (Тбилиси) от 13 апреля 1978 года:

Второй тур футбольного чемпионата предложил динамовцам Тбилиси трудных соперников – их киевских одноклубников, чемпионов страны. Украинские футболисты, пережившие в прошлом сезоне смену поколений, по-прежнему представляют грозную силу. Это подтвердил и вчерашний матч на тбилисском стадионе имени В.И.Ленина. Тем почетнее успех хозяев.
Игра, несмотря на мокрое поле, прошла в быстром темпе. Тбилисцы, как и в матче со спартаковцами, атаковали много и азартно, используя скоростные рывки крайних форвардов и передачи из глубины поля. Первый тайм прошел при территориальном преимуществе хозяев. Очень полезно действуют М.Мачаидзе и Кипиани, которых с полным основанием можно назвать конструкторами всех атак. Чемпионы страны вынуждены больше заботиться о сохранности своих ворот, играть на своей половине поля. Запомнился опасный удар Кипиани незадолго до перерыва, с трудом парированный стражем ворот киевлян.
И хотя в дальнейшем игра выровнялась, тбилисцы сохраняли преимущество. Их непрерывные атаки были вознаграждены голом. Это отличился на 54-й минуте Шенгелия, который головой отправил мяч в ворота, защищаемые Юрковским. Но киевляне не были бы чемпионами, если бы так легко смирились с поражением. Они предприняли ряд острых контратак, которые держали в напряжении многочисленных зрителей, несмотря на холодную погоду собравшихся на трибунах. Игроки обороны грузинской команды сумели отвести угрозу. Стремясь изменить ход событий на поле, киевляне заменили Буряка Онищенко, надеясь на его снайперское умение, но ветерану так и не позволили пристреляться к воротам.
Одержав важную победу со счетом 1:0, динамовцы Тбилиси записали в свой актив еще два очка. Очередную встречу они проведут 16 апреля в Ташкенте в повторном кубковом поединке с «Пахтакором».
Команды выступали в таких составах: «Динамо» (Тбилиси) – Габелия, Хизанишвили, Кантеладзе, Хинчагашвили, Муджири, Чивадзе, М.Мачаидзе, Коридзе, Гуцаев, Кипиани, Шенгелия; «Динамо» (Киев) – Юрковский, Коньков, Зуев, Фоменко, Решко, Бережной, Буряк (Онищенко), Лазинский, Колотов, Веремеев, Блохин.

Газета «Молодежь Грузии» (Тбилиси) от 13 апреля 1978 года:

Волею календаря, определяющего командам соперников, чемпионам страны и серебряным призерам прошлогоднего первенства выпало встретиться друг с другом уже во втором туре футбольного чемпионата страны. Принято считать, что борьба в начале сезона, в первых матчах первенства по своему накалу уступает поединкам в середине или конце его. И это, в общем-то, справедливо, ибо к тому времени команды играют в более или менее ясной ситуация: знают, кому и за что надо вести борьбу. И все-таки можно уже сейчас сказать, что матч с киевскими одноклубниками для тбилисцев станет одним из самых ярких и содержательных матчей чемпионата. Чемпион и серебряный призер минувшего чемпионата ведут между собой личный спор. В последние годы тбилисцам лишь однажды удалось выиграть у киевлян, – это было в 1976 году в матче на Кубок СССР. А прошлогодний матч во втором круге в Тбилиси завершился нулевой ничьей при неоспоримом игровом преимуществе хозяев поля. И вот очередной поединок.
Как развивались события на футбольном поле? Хозяева построили игру на точных и логичных передачах в середине поля с последующими выпадами по краю и использованием навесных передач в штрафную площадь. Гости сделали ставку на сверхплотную опеку каждого из тех игроков «Динамо», которые занимались организацией и осуществлением атак. Уже в первые минуты стало ясно, что нападающие и полузащитники тбилисцев часто выходят на ударную позицию, но в течение первого тайма им не удалось использовать пять-шесть неплохих возможностей. На 18-й минуте Кипиани отлично выполнил удар метров с 18, который Юрковский с трудом успел парировать. Раз за разом обходит то Лозинского, то Зуева, то других своих опекунов Гуцаев.
Контратаки киевлян были не столь впечатляющи, как мы привыкли видеть, хотя временами и довольно опасны. Выше всяких похвал, однако, в эти минуты выглядела линия обороны тбилисцев, и как это часто бывает, надежный тыл как бы вдохновлял нападающих. Неустанно двигались в любом нужном направлении Коридзе и Чивадзе, особенно четко помогал нападающим М.Мачаидзе. После перерыва преимущество тбилисского «Динамо» проявилось с первых же минут. Защитники команды соперников все чаще не справляются со скоростными перемещениями и рейдами Кипиани, Гуцаева, Шенгелия, Муджири к штрафной площади. Во время одной из атак тбилисцев арбитр назначил штрафной удар, который и привел к голу: Кипиани эластичным пасом переправил мяч к дальнему углу вратарской площади гостей и сначала Мачаидзе, а затем Шенгелия пробили по воротам. Удачливее оказался Рамаз – 1:0.
В дальнейшем счет, как известно, не изменился, но возможности для этого были – у Шенгелия, Кипиани, Коридзе… Рассказывать о каждом эпизоде нет надобности, но нельзя не отметить главное – «сражались» тбилисцы до последней минуты самоотверженно, в большинстве случаев выигрывая единоборство у соперников.
Когда завершился тур, выяснилось, что максимум очков в двух первых турах набрали только тбилисские динамовцы (встреча «Шахтера» с московским «Динамо» была отложена). Выступали они в матче с чемпионами в таком составе: Габелия, Хизанишвили, Кантеладзе, Хинчагашвили, Муджири, Чивадзе, М.Мачаидзе, Коридзе, Гуцаев, Кипиани, Шенгелия.
Н. БРОЛАДЗЕ.