«Динамо» (Тбилиси) — «Нефтчи» (Баку) 4:0 (2:0)
Чемпионат СССР 1968 года. Класс «А». 1-я группа. Матч № 22.
10 августа 1968 года. 18-15. Тбилиси. Стадион «Динамо». Солнечно, 23 градуса. 35000 зрителей.
Судьи: В.Руднев, Е.Ломоватский, В.Барашков (все — Москва).
«Динамо»: Урушадзе, Дзодзуашвили (Кантеладзе, 80), Рехвиашвили, Хурцилава, Цховребов, Петриашвили, Г.Сичинава (Кутивадзе, 46), Асатиани, Метревели (к), Г.Нодия, Гавашели.
«Нефтчи»: Крамаренко, Легкий, А.Бабаев, Я.Бабаев (Богданов, 24), Рахманов, Семиглазов, Туаев (Трофимов, 46), Гаджиев, Банишевский, Маркаров, Стекольников.
Голы:
1:0 Асатиани — 18
2:0 Гавашели — 23
3:0 Гавашели — 51
4:0 Асатиани — 68
Нереализованный пенальти: Маркаров (80, вратарь).
ОТЧЕТЫ ПРЕССЫ:
Газета «Советский спорт» (Москва) от 13 августа 1968 года:
Вдохновение величина переменная.
«Динамо» (Тбилиси) — «Нефтчи» (Баку). 4:0 (2:0).
Тбилиси. Стадион «Динамо». 10 августа. Солнечно. 23 градуса. 35 000 зрителей.
Судьи В. Руднев, Е. Ломоватский и В. Барашков (все — Москва).
«Динамо»: Урушадзе, Дзодзуашвили (Кантеладзе, 80), Рехвиашвили, Хурцилава, Цховребов, Петриашвили, Сичинава (Кутивадзе, 46), Асатиани, Метревели, Г. Нодия, Гавашели.
«Нефтчи»: Крамаренко, Легкий, А. Бабаев, Я. Бабаев (Богданов, 24), Рахманов, Семиглазов, Туаев (Трофимов, 46), Гаджиев, Банишевский, Маркаров, Стекольников.
Голы: Асатиани (18, 68), Гавашели (23, 51).
Дублеры — 0:1. Гол: Кулиев.
Вдохновение относится к категории абстрактных понятий. Откуда оно приходит (снизошло свыше, говорят) и куда исчезает, тоже доподлинно никому не известно… Но зачем вся эта патетика в футбольном отчете, спросите вы? Не следует ли попросту рассказать о том, что произошло в минувшую субботу на тбилисском стадионе, как и по какой системе играли футболисты, кто, как и по чьей вине забивал голы?
А что, если без виноватых? Если допустить, что бакинцев настигло оглушительное поражение потому, что вдохновенно играли их соперники? Мы порой дискредитируем победителей, говоря, что, мол, да, конечно, выиграли, но противник-то… И забываем, что сильный заставил противника стать слабым.
Был же момент в середине первого тайма при счете 2:0, когда показалось, что рано торжествуют хозяева поля. Вот и первое предостережение — хлесткий удар Туаева по воротам. Но до чего же невозмутимо берет трудный мяч Урушадзе! Тбилисцы и сами почувствовали, что игра уходит из-под контроля. Именно в этот критический момент устремился вперед Хурцилава, до этого словно привязанный к Банишевскому. Пусть его выход закончился неточным, хотя и красивым, ударом в высоком прыжке головой — свое он сделал. Наступательная машина динамовцев вновь заработала бесперебойно и все так же вдохновенно.
И в обороне Хурцилава был почти безупречен. Почти, потому что в начале игры он все-таки один-единственный раз на какой-то миг упустил Банишевского, которому тут же переадресовал мяч Туаев. Коварный был удар, но Урушадзе сыграл отлично, наглухо закрыв мяч от неведомо откуда возникшего Маркарова. За десять минут до окончания игры Урушадзе вновь выручил команду. В великолепном прыжке он отбил пенальти, пробитый Макаровым.
Еще по меньшей мере трое динамовцев заслужили, на мой взгляд, высокую оценку: в защите — Дзодзуашвили, в полузащите Асатиани, в нападении— Метревели.
Лидер динамовской атаки ушёл с поля без гола, да и участвовал не во всех комбинациях заканчивающихся голом, но своей «подрывной» работой подготовил почву для победы. Не случайно уже в середине первой половины игры тренеры «Нефтчи» заменили левого защитника оказавшегося совершенно несостоятельным перед неудержимым Метревели.
Близнецами оказались два, первых гола. Метревели вывел в прорыв по своему флангу Петриашвили. Тот обыграл защитника, сделал навесную передачу на дальнюю штангу. Мне помог заслуженный мастер спорта В. рев, наблюдавший за игрой: «Вы, наверное не обратили внимания на отвлекающий маневр Нодия. Он хоть и невысок ростом, но поди догадайся, что у него на уме. Готовится к прыжку — надо и за ним следить. И не уследили за Асатиани…»
Спустя пять минут Метревели навесил вправо. И вновь на дальнюю штангу устремились два тбилисца. На этот раз Крамаренко, падая, успел парировать удар Гавашели, но…в сетку собственных ворот.
А вот как забивали четвертый гол. Гавашели каскадом финтов обыграл защитников и справа от линии ворот низом послал мяч во вратарскую площадку. Асатиани с ходу словно гвоздь в самую шляпку, вколотил его в сетку. Но отличился Асатиани, не только забивая. Играя просто, невычурно, как нередко с ним бывало, он очень много двигался и, забивая, успевал помогать и защитникам.
И наконец, Дзодзуашвили. Он не позволил разыграться в своей зоне Стекольникову и изрядно потерзал бакинских защитников, подключениями в атаки. Его взрывной рывок и скорость поражали.
Не хочу, чтобы отчет звучал панегириком, дурманящим головы победителям, парализующим будущих соперников. Мастерство есть мастерство, но вдохновение ведь — величина переменная…
В. Березовский (Наш спец. корр.).
Газета «ლელო» («Лело», Тбилиси) от 13 августа 1968 года:
შევინარჩუნოთ თამაშის ეს დონე.
თბილისი. “დინამოს” სტადიონი. 10 აგვისტო.
“დინამო” (თბილისი) — “ნეფტჩი” (ბაქო) 4:0 (2:0).
“დინამო”: ურუშაძე, ძოძუაშვილი (კანთელაძე), რეხვიაშვილი, ხურცილავა, ცხოვრებოვი, პეტრიაშვილი, სიჭინავა (კუტივაძე), ასათიანი, მეტრეველი, გ. ნოდია, გავაშელი.
“ნეფტჩი”: კრამარენკო, ლიოგკი, ა. ბაბაევი, ი. ბაბაევი (ბოგდანოვი), რახმანოვი, სემიგლაზოვი, ტუაევი (ტროფიმოვი), გაჯიევი, ბანიშევსკი, მარქაროვი, სტეკოლნიკოვი.
მსაჯი ვ. რუდნევი (მოსკოვი).
“ნეფტჩი” სულ სამი წელია, რაც ჩვენი ქვეყნის უძლიერესი გუნდების რიცხვს შეუერთდა და, როგორც იტყვიან, ჩვენს თვალწინ ისწავლა თამაში. ბაქოელები უმაღლეს ლიგაში მოხვდნენ არა იმით, რომ გარკვეულ შეჯიბრებებში მოპოვებული გამარჯვებებისთვის მიიღეს ეს უფლება. ყველას ახსოვს ის რეფორმა, რომელიც 1960 წელს მოხდა საბჭოთა ფეხბურთში. სწორედ ამ რეფორმის მეოხებით გაიზარდა დიდი ფეხბურთის გეოგრაფია და მისი შემადგენელი წევრი გახდა ბაქოს საუკეთესო გუნდიც.
დასაწყისი ბუნებრივი იყო: “ნეფტიანიკი”, როგორც წესი, ადგილებს აუტსაიდერთა შორის იკავებდა და “ა” კლასის I ჯგუფში სული კბილით ეჭირა.
მაგრამ გავიდა დრო და გუნდში თავი მოიყარეს ნიჭიერმა, პერსპექტიულმა ფეხბურთელებმა, მიიწვიეს გამოჩენილი სპეციალისტები, ბაქოს სპორტულმა ორგანიზაციებმა არაფერი დაიშურეს და 1966 წელს “ნეფტიანიკი” საკავშირო ჩემპიონატში III საპრიზო ადგილის მფლობელი გახდა. მას შემდეგ გუნდი ინარჩუნებს მაღალ პრესტიჟს და მისი რამდენიმე მოთამაშე სსრ კავშირის ნაკრები გუნდის წევრია.
აი, ასეთია, ძირითადად, “ნეფტჩი”, რომელიც 10 აგვისტოს მიიღო შინ თბილისის “დინამომ”. მართალია, ამ ორი გუნდის შეხვედრათა ისტორიაში თბილისელ ფეხბურთელებს დიდი უპირატესობა აქვთ, მაგრამ თანდათან, თითქმის შეუმჩნევლად, “ნეფტჩის” შეხვედრებმა დინამოელებთან პრინციპული ხასიათი მიიღო. ყოველ შემთხვევაში, წლევანდელი გათამაშების პირველ წრეში ბაქოელებმა თავიანთ ქალაქში 2 ქულა აიღეს “დინამოსთან” თამაშში.
მატჩისწინა პროგნოზები ასეთი იყო: თბილისელებს გარკვეული უპირატესობა უნდა ჰქონოდათ, ვინაიდან “ნეფტჩი” ძალიან უხეიროდ თამაშობს სტუმრად. თავად განსაჯეთ: ბაქოელთა საერთო აქტივიდან შინ ჩატარებულ 13 თამაშში აღებულია 17 ქულა, ხოლო მეტოქეთა მინდვრებზე — 8 თამაშში სულ 3? ქულა. ცხადია, თუ გუნდი გასვლაზე 16 შესაძლებლობიდან 13-ს კარგავს, მისი წარმატებანი კითხვის ნიშნის ქვეშ შეიძლება დავაყენოთ, თუმცა ბაქოელთა ამ უსიხარულო პერსპექტივას საგრძნობლად ანეიტრალებდა ის გარემოება, რომ თბილისის “დინამომ” ბოლო მატჩებში მოულოდნელად ერთობ უკლო თამაშს. ყოველგვარ კრიტიკაზე დაბლა დგას მისი გამოსვლები კუიბიშევში, სვერდლოვსკში, ქუთაისში და საკუთარ მინდორზეც — როსტოვის არმიელებთან.
მაგრამ დაიწყო მატჩი და ამ წინასწარი ვარაუდიდან არ დარჩა ნატამალიც კი. ყველაფერს, რაც მინდორზე ხდებოდა, დინამოელთა აშკარა და უდავო დომინირების ხასიათი ჰქონდა. “ნეფტჩის” თავდასხმა ყოველგვარი მანევრების საშუალებას მოკლებული აღმოჩნდა, უამისოდ კი ამ გუნდს არაფერი შეუძლია. მასპინძელთა დაცვა ერთი თავით მაღლა აღმოჩნდა მეტოქეზე. ბანიშევსკის ერთობ სწორხაზობრივი, ერთფეროვანი რეიდები მაშინვე იქნა აღკვეთილი ხურცილავას მიერ, რეხვიაშვილმა სწრაფად შეძლო ჩამოეცილებინა მარქაროვისთვის დისპეტჩერის ფუნქციები, ხოლო ძოძუაშვილმა და ცხოვრებოვმა გაჯიევს და ტუაევს წარმატების არავითარი შანსი არ დაუტოვეს.
შუა მინდორი მთლიანად თბილისელებისა აღმოჩნდა. სიჭინავა (შემდგომში — კუტივაძე) -ასათიანი-პეტრიაშვილის ტრიო ძალზე მობილურად გამოიყურებოდა და არ აყოვნებდა ბურთს. მისი შეტევა სწრაფად, მოულოდნელად, ზუსტად ვითარდებოდა და თავდამსხმელებს შესაძლებლობა ჰქონდათ იერიში გაეგრძელებინათ არა შორი დისტანციიდან, არამედ მეტოქის საჯარიმო მოედნის მახლობლად.
ბრძოლა წაგებული რომ იყო, ნათელი გახდა თავიდანვე, მაგრამ ბაქოელ ფეხბურთელთა სასახელოდ უნდა ითქვას, რომ მათ არ უცდიათ უხეში თამაშით გამოესწორებინათ მდგომარეობა და ამით მოეხდინათ ძალთა შეფარდებაში არსებული უთანასწორობის კომპენსაცია. “ნეფტჩი” ბოლომდე სპორტულ კოლექტივად დარჩა.
თბილისელთა ხშირ შეტევებს შედეგი მალე მოჰყვა, მე-17 წუთზე პეტრიაშვილმა ფლანგიდან გადაიყვანა ბურთი მარცხნივ, მას მიუსწრო ასათიანმა და თავით გაგზავნა იგი კრამარენკოს კარში — 1:0.
ნამდვილი “ტყუპის ცალი” იყო მეორე გოლი. ბურთი ისევ მარჯვენა ფლანგზე გათამაშდა. აღმოჩნდა ზუსტად იქ, სადაც პირველ შემთხვევაში — სტუმრების კარის მარჯვენა ძელთან. გავაშელი დიდი სისწრაფით შეიჭრა საჯარიმო მოედანში და თავური დარტყმით მეორედ აიღო “ნეფტჩის” კარი — 2:0.
თითქმის არავითარი ცვლილება არ მომხდარა თამაშის მსვლელობაში შესვენების შემდეგ: “დინამო” უტევდა, “ნეფტჩი” თავს იცავდა. 51-ე წუთზე ძოძუაშვილის ერთ-ერთი მორიგი გარღვევა დამთავრდა ცენტრში გადაცემით, თითქმის ზედ კარის ხაზთან. გავაშელმა მესამე გოლი გაიტანა, ხოლო 67-ე წუთზე კუტივაძე-ასათიანის კომბინაცია მეოთხე გოლით დამთავრდა.
რა თქმა უნდა, მატჩის ბედის შეცვლა შეუძლებელი იყო და გამარჯვებულის ვინაობაც გამოცანას არ წარმოადგენდა არავისთვის, მაგრამ “მშრალი” ანგარიშისგან თავის დაღწევის რეალური შესაძლებლობა “ნეფტჩის” მაინც მიეცა, როცა თბილისელთა საჯარიმო მოედანზე წააქციეს ბანიშევშკი. რუდნევმა პენალტი დანიშნა, ხოლო მისი რეალიზება სტუმრებმა თავიანთ კაპიტანს — მარქაროვს მიანდეს.
ფეხბურთელები ამბობენ, თუ მოთამაშემ პენალტი ვერ გაიტანა, ე.ი. ცუდად დაარტყაო. ამ შემთხვევაში მარქაროვის მისამართით ამას ვერ ვიტყვით. მისი 11- მეტრიანი ყოველმხრივ კარგად იქნა შესრულებული, მაგრამ საუცხოოდ ითამაშა ურუშაძემ. მან ალღო აუღო მარქაროვის მოძრაობას, მიუსწრო ძლიერად დარტყმულ ბურთს მაღალ კუთხეში და ძელს ზევით გადაიყვანა იგი. ფეხბურთის ამ ყველაზე მძიმე “დუელში” მეკარე უფრო ძლიერი აღმოჩნდა, ვიდრე “ოპონენტი” ფორვარდი.
დაბოლოს, მცირე “ტრადიციული” რეზიუმე. თბილისის “დინამომ” მატჩი საუკეთeსოდ ჩაატარა. თამაშის ეს დონე შენარჩუნებულ უნდა იქნას სეზონის ბოლომდე, ვინაიდან სულ პატარა წარუმატებლობასაც კი შეუძლია ჩვენი გუნდი რამდენიმე საფეხურით გადაისროლოს უკან, ვინაიდან III ადგილისთვის მებრძოლ გუნდებს შორის სატურნირო ცხრილში ძალზე დიდი სიმჭიდროვეა.
ბ. ქორქია.
Газета «Заря Востока» (Тбилиси) от 12 августа 1968 года:
Судья указал на одиннадцатиметровую отметку. К мячу вышел лучший бомбардир бакинского «Нефтчи» Маркаров. Удар, но счет на табло не меняется. По сути дела, это была у наших гостей единственная реальная возможность для взятия ворот. На протяжении всего матча они тщетно пытались изменить ход поединка, но все их атаки гасли на подступах к штрафной. Не случайно оборона тбилисского «Динамо» признана сильнейшей в стране. Она создала все возможности, чтобы форварды «Динамо» играли свободно, не опасаясь за свои тылы.
В этом матче многочисленные зрители увидели красивый футбол. В действиях хозяев был огонек, которого порой так недостает одному из популярнейших клубов страны. Тон задавал капитан команды. Оригинальные проходы Метревели не смогли разгадать Я. Бабаев и сменивший его Богданов. Расшатав левый фланг бакинцев, крайний нападающий облегчил задачу товарищей по нападению. Эту возможность они использовали полностью.
Динамовцы повели в счете на 18-й минуте после удара Асатиани. Не успел смолкнуть одобрительный гул трибун, как спустя четыре минуты Гавашели провел второй мяч. Натиск динамовцев не ослабевал — они провели еще два гола (Гавашели и Асатиани). Окончательный счет матча — 4:0.