Газета «Советский спорт» (Москва) от 22 ноября 1955 года:

Последний матч первенства.
ТБИЛИСИ. (Наш корр.). В минувшее воскресенье здесь состоялся последний матч розыгрыша первенства страны для команд класса «А». Встречались «Спартак» (Москва) и «Динамо» (Тбилиси). Если для спартаковцев итог встречи не имел решающего значения — они могли переместиться со второго места на третье лишь в случае проигрыша со счетом 0:5, то тбилисцы, одержав победу, могли перейти с девятого места на седьмое.
Гости вышли на поле без своего капитана Нетто, место которого полузащите занял Сальников. В команде динамовцев дебютировал молодой футболист Месхи. В целом составы выглядели так: «Спартак» — Тучкус, Соколов, Масленкин, Седов, Парамонов, Сальников, Татушин, Исаев, Симонян, Кегян и Ильин; «Динамо» — Пираев, Элошвили, Дзяпшипа, Хочолава, Даварашвили, Вардимиади, Хасая, Гагнидзе, Калоев, Гогоберидзе и Месхи.
Игра начинается атаками динамовцев. Они на первой же минуте стремительно прорываются по правому, краю и создают острый момент у ворот гостей. Вскоре левый крайний тбилисцев Месхи хорошо подает вдоль ворот, но мяч после сильнейшего удара Гогоберидзе проходит рядом со штангой. Затем две опасные по дачи идут на ворота «Динамо», но и они не приносят успеха. Счет был открыт на 31-й минуте. Получив право на штрафной удар в центре поля, Сальников передал мяч вперед Симоняну, тот незамедлительно послал его Исаеву. Последовал удар в нижний угол ворот, и спартаковцы повели счет.
Однако через пять минут динамовцам удалось забить ответный гол. Калоев, оказавшись один на штрафной площадке, сумел пробить мимо выбежавшего навстречу Тучкуса, и, хотя вратарь в броске пытался парировать удар, мяч влетел в сетку ворот.
После перерыва спартаковцы большую часть времени владели мячом. Но, мало перемещаясь, они по существу не угрожали воротам южан. Хозяева поля атаковали острее. Особенно выделялся молодой левый крайний Месхи.
В середине второго тайма спартаковцам удалось забить второй гол. После комбинации, начатой Исаевым, Татушин получил мяч почти у углового флага и навесил его на вратарскую площадку. Оказавшийся здесь Кегян сильным ударом направил мяч в ворота. Со счетом 2:1 победили спартаковцы.
Таким образом, спартаковцы Москвы, набрав 33 очка, утвердились на втором месте, а динамовцы с 16 очками остались на девятом.

Газета «ლელო» («Лело», Тбилиси) от 23 ноября 1955 года:

სეზოწის უკანასკწელი მატჩი.
“სპარტაკი” (მოსკოვი) — ”დინამო” (თბილისი).
1955 წლის საკავშირო ჩემპიონატი ფეხბურთში არსებითად კარგა ხანი დამთავრდა. დარჩენილი იყო მხოლოდ ერთი მატჩი მოსკოვის “სპარტაკსა” და თბილისის “დინამოს” შორის.
ამ შეხვედრას მოსკოველთათვის რეალური მნიშვნელობა არა ჰქონდა — მათ საკმაოდ მტკიცედ ეპყრათ მეორე ადგილი, მაგრამ თბილისელებს 2 ქულა მეტად სჭირდებოდათ. მოგების შემთხვევაში ისინი მეცხრე ადგილიდან გადადიოდნენ მეშვიდეზე.
სტუმრები მინდორზე გამოვიდნენ ოდნავ შეცვლილი შემადგენლობით. გუნდა აკლდა მთავარი «დისპეტჩერი” ი. ნეტო, რომლის ფუნქციების შესასრულებლად თავდასხმიდან ნახევარდაცვაში გადმოყვანილ იქნა სალნიკოვი. გუნდი ასე
გამოიყურებოდა: ტუჩკუსი, სოკოლოვი, მასლიონკინი, სედოვი, პარამონოვი, სალნიკოვი, ტატუშინი, ისაევი, სიმონიანი, კეგიანი, ილინი.
გადახალისება მოხდა მასპინმელთა რიგებშიც — მარცხენა ფრთა მიანდეს ახალგაზრდა მესხს, ხოლო ხასაია თამაშობდა მარჯვენა ფრთაზე (პირაევი, ელოშვილი, ძიაპშპა, ხოჭოლავა, დავარაშვილი, ვარდიმიადი, ხასაია, კ. გაგნიძე, კალოევი, ღოღობერიძე, მესხი).
დაიწყო თამაში. “სპარტაკის” ცენტრალურმა სამეულმა კარგად გაითამაშა ბურთი ცენტრში, მაგრამ მას დაეუფლა ღოღობერიძე და ხასაიას გადასცა მარჯვნივ, თბილისელთა მარჯვენა ფრთამ წამით შეიცვალა ადგილები და ხასაიასაგან მიღებული ბურთით გაგნიძე სწრაფად გაიჭრა წინ, სადაც მცველებთან ბრძოლაში დაკარგა ბურთი. ცოტა ხანში მესხმა შორი მანძილიდან დაარტყა კარში, მაგრამ ააცილა მას.
გავიდა პირველი, “სადებიუტო” 10 წუთი. “სპარტაკმა” თანდათან ხელთ იგდო ინიციატივ, და შეტევაზე გადავიდა მოსკოველები შესანიშნავად არიან დაუფლებული ტექნიკას. როგორც მოძრაობაში, ისე ადგილზე ისინი სუფთად და ზუსტად ასრულებენ რთულ ელემენტებს. ფეხი, ტანით, თავით აჩერებენ ბურთს. საჭიროების მიხედვით ამუშავებენ მას და თითქმის უშეცდომოდ აწვდიან ერთმანეთს, გუნდი მთელი შემადგენლობით, მჭიდროდ მოძრაობს მოედანზე, მაგრამ არასოდეს ორი თავდამსხმელი ერთად არ გავა გადაცემის მისაღებად და არც ორი მცველი ერთდროულად არ დაესხმის მოწინააღმდეგეს გუნდში ყველაფერი დაგეგმილი, გამოზომილი და აწონ-დაწონილია. თბილისელები რზოგჯერ იძულებული იყვნენ ყრუ დაცვაში გადასულიყვნენ, მაგრამ სპარტაკელებს ერთი დიდი ნაკლი ჰქონდათ — ისინი თითქმის სრულებით არ ურტყამდნენ კარში.
დინამოელებმა დააღწიის თავი მოწინააღმდეგის შტურმს და მალე კონტრიერიშზეც გადავიდნენ. კვლავ გარღვევაზე გავიდა გაგნიძე, რომელსაც ძლივს მიასწრო მასლიონკინმა, შემდეგ მესხმა კარგად ჩააწოდა კალოევს, რომლის დარტყმა არაზუსტი გამოდგა თბილისელთა იერიში ხანგრძლივი იყო, მაგრამ ყოველ მოსახერხებელ მომენტში სპარტაკელები მოულოდნელად და მწვავედ უტევდნენ “დინამოს” კარს. რამდენიმეჯერ სწრაფად გაიჭრა მარჯვენა ფლანგზე ტატუშინი.
ორივე გუწდში გამოირჩეოდნენ კაპიტნები — სალნიკოვი და ღოღობერიძე. მოსკოველი თავისუფლად, დიდი ოსტატობით ხელმძღვანელობდა გუწდს, ხშირად მონაწილეობდა თავდამსხმელთა კომბინაციებში, კარგად ირჩევდა ადგილს. თბილისელს ფეხდაფეხ დასდევდა თავისი დარაჯი, სსრ კავშირის ნაკრები გუნდის წევრი პარამონოვი, მაგრამ ღოღობერიძე ხშირად გამოდიოდა გამარჯვებული მასთან ბრძოლაში და აქტიურად თამაშობდა დიდ ტერიტორიაზე.
მაყურებელთა საერთო ინტერესს იწვევდა სიმონიანის და ძიაპშპას ორთაბრძოლა, რომლებიც დიდი ხანია არ შეხვედრიან ერთმანეთს მწვანე მინდორზე. უნდა ითქვას, რომ ძიაპშპამ ამ დღეს კარგად ჩაატარა მთელი თამაში და გარდა იმისა, რომ მოახერხა სიამონიანის ნეიტრალიზება, ეფექტურად ეხმარებოდა თავის პარტნიორებსაც.
30-ე წუთამდე გრმელდებოდა დამაბული ბრძოლა არა თუ გოლის, არამედ კარში დარტყმის გარეშე. ამ ხნისათვის დაზარალდნენ მხოლოდ თბილისელები, რომელთა მარცხენა გარემარბმა მესხმა მეკარესთან შეჯახებისას მიიღო ფეხის ტრავმა და ტაიმის დასასრულამდე გამოეთიშა თამაშს. 30-ე წუთზე “დინამოს” საჯარიმო მოედნის სიახლოვეს მოწოდებულ იქნა ბურთი, თბილისელებმა სულ უმნიშვნელო დროით დააგვიანეს, არც საკმარისი აღმოჩნდა ილინისათვის მკვეთრად დაერტყა კარში, ანგარიში გაიხსნა — 1:0.
მაგრამ არ გასულა ხუთი წუთი და თამაში ცენტრიდან დაიწყეს მოსკოველებმა. კალოევი კარგად გავიდა გაგნიძის მიერ ჩაწოდებულ ბურთზე და დაარტყა კარში. ტუჩკუსმა ვერ შეძლო ბურთის შეჩერება — 1:1. დარჩენილი დროის მანძილზე სტუმრების კარი აშკარად გადარჩა 2-3 მეტად სახიფათო მომენტს.
მეორე ტაიმი თბილისელებმა სწრაფი შეტევებით დაიწყეს. თავდამსხმელებმა მოძებნეს “გასაღები“ მოწინააღმდეგის კარისაკენ, ისინი კარგად გადიოდნენ თავისუფალ ადგილზე, სწრაფად მოძრაობდნენ, მაგრამ ვერ იყენებდნენ ხელსაყრელ მდგომარეობას კარში დარტყმისათვის. ყოველმა მათგანმა დაკარგა სულ ცოტა თითო კარგი მომენტი. “სპარტაკი” მეორე ტაიმში ვეღარ თამაშობდა უწინდებური სიზუსტით და სიმშვიდით, მცველები აირივნენ…
მაგრამ, როგორც ეს ამ ბოლო ორი წლის მანძილზე ხშირად მომხდარა, დინამოელები უტევდნენ, გოლი კი მათს კარში გავიდა. მე-20 წუთზე ტატუშინი სწრაფად გაიჭრა წინ, მიაწოდა ცენტრში და კეგიანმა გაიტანა მეორე ბურთი.
თბილისელებს ამის შემდეგაც ხელთ ჰქონდათ ინიციატივა, თამაშში კვლავ ჩაება მესხი, შეტევა შეტევას მოსდევდა, მაგრამ საპასუხო გოლი არ ჩანდა. ბოლო 7-5 წუთის მანძილზე სპარტაკელებმა საგრძნობლად დაუკლეს წინააღმდეგობას, მაგრამ ანგარიში 2:1 მათს სასარგებლოდ აღარ შეცვლილა. თბილისის “დინამომ” წააგო სეზონის უკანასკნელი, რიგით მე-12 მატჩი.
ამ გუნდების დუბლიორთა შეხვედრა არ შედგა, ვინაიდან მოსკოველები არ ჩამოვიდნენ თამაშზე. გამარჯვება მიეკუთვნათ თბილისელებს.
ამრიგად, რვათვიანი დამაბული ბრძოლა სსრ კავშირის პირველობაზე ფეხბურთში დამთავრდა. საქართველოს სპორტულ საზოგადოებრიობას, რა თქმა უნდა, პირველ რიგში აინტერესებს თავისი გუნდის შედეგები განვლილ ჩემპიონატში.
არავისთვის საიდუმლოებას არ წარმოადგენს, რომ ისე ცუდად როგორც წელს, დინამოელებს არასოდეს არ უთამაშიათ. თუ მათ გასულ წელს კარგად დაამთავრეს პირველი წრე და მხოლოდ შემდეგ გაიფუჭეს სატურნირო მდგომარეობა, წელს პირველი ტურიდანვე არასახარბიელო მდგომარეობა იყო და საქმე იქამდეც მივიდა, რომ თბილისის “დინამო”, ჩვენი ქვეყნის ერთ-ერთი უძლიერესი კოლექტივი, მოსკოვის გუნდების ძირითადი და ერთადერთი მეტოქე, ჩემპიონობისა და თასის უცვლელი პრეტენდენტი, “ბ” კლასში გადასვლის საშიშროების წინაშე აღმოჩნდა. დინამოელებმა შეძლეს მეცხრე ადგილის დაკავება და მხოლოდ ბურთების შეფარდებით გაუსწრეს ლენინგრადის “შრომით რეზერვებს”.
ჩავარდნები ბევრ გუნდს ჰქონია და ბევრსაც დაუღწევია მისგან თავი. ასეთი ისტორია მოუვიდა თავის დროზე მოსკოვის “დინამოს”, ცდსა-ს, “სპარტაკს”, “ტორპედოს”, კიევის “დინამოს”, მაგრამ იქ მდგომარეობის გამოსწორებისათვის თავის დროზე იზრუნეს და გამოასწორეს კიდეც, როგორც წესი, ამას ისინი აღწევდნენ გუნდების შემადგენლობის გადახალისებით.
უნდა აღინიშნოს, რომ მთელი სეზონის განმავლობაში მწვრთწელებმა ვერ დააკომპლექტეს გუნდის ძირითადი შემადგენლობა, თითქმის ყოველ მატჩში მინდორზე გამოდიოდნენ ახალი მოთამაშეები, ექსპერიმენტებს ბოლო არ უჩანდა. ქულები კი იკარგებოდა.
გუნდს ჰყავს მეტად კარგი, ნიჭიერი, ახალგაზრდა დუბლშემადგენლობა, რომელმაც გათამაშება დაამთავრა მეორე ადგილით. კურსი უნდა აღებულ იქნას სწორედ ამ ახალგაზრდობაზე, რომელსაც უდაოდ დიდი პერსპექტივები აქვს. თბილისის “დინამოს” ფეხბურთელებმა საჭიროა მტკიცედ შეიგნონ, რომ ისინი რესპუბლიკის სპორტულ ღირსებას იცავენ და მართებთ გაცილებით მეტი პასუხისმგებლობა, მეტი ნებისყოფა და მოქალაქეობრივი გრძნობის გამოჩენა, ვიდრე მათ ეს წელს და შარშან ახასიათებდათ.
ბ. ქორქია.

Газета «Заря Востока» (Тбилиси) от 22 ноября 1955 года:

«СПАРТАК» (Москва) — «ДИНАМО» (Тбилиси).
В минувшее воскресенье на тбилисском стадионе «Динамо» состоялась последняя календарная игра на первенство страны по футболу. Хозяева поля принимали футболистов московского «Спартака».
На 15-й минуте нападающий М. Месхи, впервые выступающий в основном составе, быстро устремляется вперед, но вратарь В. Тучкус бросается в ноги и спасает свою команду от верного гола
На 31-й минуте спартаковцы открывают счет. Вскоре З. Калоев, получив подачу в центре, обыграл защитников «Спартака» и забил ответный гол. С результатом 1:1 команды ушли на отдых.
После перерыва, на 21-й минуте счет становится 2:1 в пользу «Спартака».
Хозяева поля всей командой переходят в наступление. Даже вратарь тбилисцев Пираев, оставив ворота, играет в центре поля. Но изменить счет им не удалось.
Нечетко, допуская ошибки, судил матч судья Э. Клавс (Рига).

Газета «Молодой сталинец» (Тбилиси) от 22 ноября 1955 года:

ПОСЛЕДНЯЯ ИГРА СЕЗОНА.
«СПАРТАК» (Москва) — «ДИНАМО» (Тбилиси).
В минувшее воскресенье десятки тысяч тбилисцев заполнили трибуны стадиона «Динамо», где состоялся последний матч футбольного сезона 1955 года: «Спартак» (Москва) — «Динамо» (Тбилиси).
Игра началась стремительными атаками хозяев поля, однако неточность завершающих ударов тбилисских нападающих не дает возможности открыть счет. Не приносят результата и ответные атаки москвичей.
Счет был открыт на 31-й минуте. Получив право на пробитие штрафного удара почти с центра поля, спартаковец С. Сальников сильным и точным ударом посылает мяч Н. Снмоняну, тот, не задерживая его, подает на А. Исаева, который и забивает гол. Но это не обескуражило тбилисцев. Они увеличивают темп игры, прикладывая все усилия отквитать пропущенный мяч.
Не прошло и пяти минут, как эта возможность появилась у центрального нападающего динамовцев З. Калоева. Получив мяч, он оказался один на один с выбежавшим вперед В. Тучкусом. Вратарь спартаковцев делает попытку спасти ворота, но неудачно — мяч проходит мимо. Счет — 1:1.
Этот результат продержался до конца первой половины игры.
На 66-й минуте игры защитник тбилисцев Г. Хочолава выпустил на мгновение из поля зрения своего опекаемого Б. Татушина, который, вырвавшись вперед, пробил мяч вдоль ворот тбилисцев, набежавший А. Кегьян сильно послал его в сетку.
В дальнейшем игра проходила в обоюдных атаках, но результата они не принесли. Зрители покидали стадион несколько огорченные…
— Я был на многих стадионах Европы, много видел зрителей, но таких радушных и объективных, как в Тбилиси, не часто встретишь, — сказал на недавно закончившемся первенстве страны чемпион и рекордсмен Союза Владимир Куц.
К этому хочется добавить, что большинство зрителей, заполнявших в дни легкоатлетического первенства трибуны тбилисского стадиона «Динамо», являются постоянными зрителями и футбольных матчей.
Не стоит доказывать объективность и справедливость тбилисских любителей спорта. Тот, кто посещает стадион, не раз был свидетелем, когда тбилисцы освистывали свою футбольную команду «Динамо», проведшую очередную встречу не на высоте. Бывает, однако, и так: команда играет в полную силу, с подъемом, но все усилия ее сводятся на нет одним свистком — не с трибун, а на поле. Так было, например, с нашумевшим судейством Э. Саара: «Динамо» (Тбилиси) — ЦДСА (Москва), которого, кстати сказать, наряду с другими судьями «Советский спорт» счел возможным упрекнуть только «в проявлении нерешительности на поле», приводящей к потворству нарушителям дисциплины (?!).
И все-таки даже в этих случаях тбилисский зритель никогда не давал разгуляться страстям. Еще не было случая, чтобы матч кончался неприятностями, вроде тех, которые произошли с жителем одного южного города, о котором писала «Комсомольская правда».
Ничего похожего не произошло и в минувшее воскресенье на трибунах Тбилисского стадиона «Динамо». Если не считать возмущения зрителей, когда капитан динамовцев А. Гогоберидзе был сбит спартаковцами на их штрафной площадке, а судья Всесоюзной категории Э. Клавс (Рига) не назначил в сторону «Спартака» штрафного удара.
Неважно, забили бы тбилисцы этот мяч или нет, ведь даже в случае победы динамовцы не намного меняли свое турнирное положение, но важна объективность, которую в ту минуту судья не проявил.
В отчетном матче команда тбилисского «Динамо» в целом играла хорошо, с подъемом, чего нельзя сказать о спартаковцах, несмотря на одержанную победу — 2:1.
Таким образом, результат последнего матча сезона не внес поправок в таблицу розыгрыша первенства СССР по футболу 1955 года. Места распределились следующим образом: на 1 месте — «Динамо» (Москва), на II — «Спартак» (Москва) на III — ЦДСА, на IV — «Торпедо» (Москва), на V — «Локомотив» (Москва), на VI — «Динамо» (Киев) на VII — «Шахтер» (Сталино), на VIII — «Зенит» (Ленинград), на IX — «Динамо» (Тбилиси), на X — «Трудовые резервы» (Ленинград), на XI — «Крылья Советов» (Куйбышев) и на XII — «Спартак» (Минск).
С. ПОПОВ.